YABAN MERSİNİ NEDİR?

Ilıman  kuşağına adapte olmuş bir meyve türü olup botanik olarak gerçek üzümler grubundadır.. Kültürü yapılan ve ekonomik öneme sahip olan yüksek boylu,  alçak boylu ve tavşangözü likapası olmak üzere üç çeşdi vardır. Amerika öncelikli  olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinde binlerce hektarlık alanlarda üretimi  yapılmaktadır. Günümüzde ticari olarak yetiştirilen çeşitler, 1906 yılından itibaren Amerika Birleşik Devletlerinde başlatılan seleksiyon çalışmalarının ürünüdür. Bu çalışmalarla seçilen likapa türleri  daha sonra kendi aralarında melezlenerek yeni çeşitler oluşturulmuştur.. Çok hızlı bir şekilde üretilerek satışa sunulan likapalar dünyada en popüler meyvelerden biri iken ülkemizde maalesef yetiştiriciliği 2000 li  yıllarda başlamıştır.. Kısa sürede tanıtımı yapılan ve adaptasyon denemelerine hız verilen likapa ile ilgili yoğun fidan ve meyve talepleri alınmaktadır.

 

Islah çalışmaları ile geliştirilen yeni likapa çeşitleri doğada bulunan formlarına göre çok daha iri, daha sulu ve daha tatlı meyveler verirken hastalık ve zararlılara da daha dayanıklıdırlar. Bu yönleriyle daha geniş alanlara adapte olabilmektedirler. İklim isteği bakımından Doğu Karadeniz Bölgesindeki illerden Artvin, Rize, Trabzon, Giresun, Samsun ve Sinop’un genelde rakımı yüksek dağ ve yaylalarında yabanı formları bulunmakta ve yöre halkı tarafından taze olarak, reçel veya pekmez yapılarak tüketilmektedir.

YABAN MERSİNİ FAYDALARI

Yaprak ve kuru meyvelerinden yapılan çay ishal giderici özellik içermektedir.

·         Yaban mersini çayının bayanlarda özel günlerin etkisini azalttığı ve düzenlediği görülmektedir..

·         Yaban mersini çayının idrar yolu enfeksiyonlarında antibiyotik etkisi mevcuttur.

·         Kansere karşı vücudu koruyan enzimleri aktif hale getirmektedir.

·         Anti kanserojen ve antioksidan özelliği vardır.

·         Yağlı bileşiklerin vücuttan atılmasına yardımcı olur.

·         Taze olarak yenildiğinde kanı temizler.

·         Besleyici olmasına rağmen kalori ve sodyum içeriği düşüktür.

·         Kan şekerini düşürür

·         Bağırsak metabolizmasını düzenleyen lifli özelliği vardır.

·         Kan kolesterolünü düşürür.

·         Pektin içeriği fazladır

·         Kalp krizi riskini aşağıya çeker.

·         Gece görüş kabiliyetini artırır.

·         HIV VİRÜSÜNÜN tekrarlanmasını azaltır.

·         Damar elastikliği ve gözlerin geçirgenliğini artırır

·         Vücutta biyoaktif madde olarak kullanılan polifenoller, aktokyaninler, flavanoller ve tanenlerce zengindir.

·         Kansere karşı savaşan ELLAGIC-ASİT içeriği oldukça yüksektir.

·         Diyetlerin sağlıklı ve çok değerli bir elemanıdır.

·         Göz yorgunluğunu giderir, miyopluk ve şeker hastalığından kaynaklanan görme bozukluklarını engeller. Kamaşma, kılcal damar çatlaması ve gece körlüğünü ortadan kaldırır.

·         Kabızlık, bulantı, mide kramplarını ve ülserin oluşumunu  önler.

·         Damar sertliği oluşumunu azaltır..

·         Varis ve basur’u (hemoroit) iyileştirir.

·         Sakinleştirici özelliği vardır.

·         Ağız içi yaralarını iyileşmesinde yardımcı olur

·         İltihaplar için dezenfektan özelliği taşır potasyum içeriği son derece yüksektir

·         Araştırmalara göre günde bir kâse yaban mersini, yaşlılık nedeniyle oluşan tahribatı önleyip hafızayı güçlendiriyor.

KULLANIM ALANLARI

• Taze meyve olarak
• Meyve suyu sanayinde (diğer meyve suları ile karıştırılır )
• İlaç sanayinde ( kuru veya toz halinde meyveleri , çiçekleri , kökleri ve yaprakları )
• Süt ve süt ürünleri teknolojisinde
• Kuru meyve teknolojisinde
• Meyveli ekmek, çörek,kek, puding ve pastalarda
• Baharat sanayinde
• Meyve salatalarında
• Reçel, marmelat, konserve sanayinde
• Diyet mönülerinde
• Şarap yapımında
• Bitkisi kulp (sap) yapımında kullanılmaktadır.
• El – yüz temizleme kremi, gözaltı kremi ve yüz temizleme sabunu üretiminin ham maddesi olarak kullanılacaktır

1 Bardak likapa Meyvesi  ( 145 gram )
Karbonhidrat	21	g.
Protein	1	g.
Yağ	0,5	g.
C-Vitamini	19	mg.
A-Vitamini	145	iu*
Kalori	85
*iu uluslar arası birim

Vitaminler
C- Vitamini	13,00
Thiamin	0,05
Riboflavin	0,05
Niacin	0,36
Pantotenik Asit	0,09
Vitamin B-6	0,04
Vitamin A	100.00 IU
Vitamin E	1.00 mg AET

100 gram yenilebilir likapa meyvesinin içeriği
83 %	Su
0,7 %	Protein
0,5 %	Yağ
15 %	Karbonhidrat
1,5 %	Lif
62	Kalori

· 

Mineraller (mg/100 gr)
kalsiyum	6,00
Bakır	0,06
Demir	0,17
Magnezyum	5,00
Manganez	0,28
Fosfor	10,00
Potasyum	89,00
Selenyum	0,60
Sodyum	0,00
Çinko	0,11

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

YABAN MERSİNİ HANGİ TOPRAKTA YETİŞİR?

 

Likapa (Yaban mersini) organik maddece zengin ve asitli toprakları sever. Yetiştiricilik için doğal yaşam alanları veya buralara yakın yerler tercih edilmelidir.

Likapa, saçak kök miktarı çok fazla olan yüzlek kök yapısına sahip bir bitkidir. Toprak tipine bağlı olarak kökleri 1 metre derine inebilmektedir. Asıl görev yapan kökler toprak tabakasının üstten 25-30 cm’lik kısmında yer alır.

Likapa fidanlarının dikiminden en az 6 ay önce bahçe toprağı tahlil ettirilmeli ve pH’nın ayarlanması için gerekiyorsa 6 ay önceden kükürt uygulaması yapılmalıdır. Toprak pH’sı 5.5’in üzerinde ise kükürt uygulaması yapılarak toprak asitliği değiştirilebilir. Kükürt uygulaması ile kireçli toprakları yaban mersini yetiştiriciliğine uygun hale getirmek mümkün değildir. Dikim yapılacak toprağın pH değeri 3.7’den aşağıda ise bu durumda kireçleme tavsiye edilebilir. Yüksek boylu çalı formundaki likapalar için en uygun pH değeri 4.0-5.2 arasındadır ve optimum pH değeri  4.5’tir. Yaban mersini bahçesindeki toprağın pH değerinin yüksek olduğu durumlarda demir ve çinko eksikliği ortaya çıkar ve bu olay, yeni gelişen organları etkileyerek bitkinin gücünün kaybolmasına

GÜBRELEMESİ NASIL YAPILIR?

   

Likapa yetiştiriciliğinden beklenen sonucu almak için sıkça fakat azar azar gübreleme yapılmalıdır. Likapa bitkisi aşırı gübrelemeden zarar görür, hatta ölebilir. Bu konuda en ideali, başlangıçta azar azar gübre vermek ve yetiştiricilikte tecrübe sahibi oldukça kullanılan gübre tipi ile toprak yapısına bağlı olarak gübre miktarını artırmaktır. Yaban mersini, kolay çözünen ve sıvı gübrelere karşı son derece hassastır. Gübreler, bitkinin kök bölgesinde belli bir noktaya yoğunlaşacak şekilde verilmemelidir. Azotu nitrat şeklinde içeren gübreler likapaya asla verilmemelidir.  Üre, kükürtle kaplanmış üre ve amonyum sülfat uygun olan gübrelerdir.

Likapa fidanları dikilirken açılan dikim çukuruna ticari gübre konulmaz. Dikim sonrası yapılan sulama veya yağan yağmurlarla toprak iyice sıkıştıktan sonra bitki başına %2 oranında magnezyum içeren 12-4-8 gübresinden 30 g. verilir. Üre, organik kaynaklı veya amonyak formunda azot kullanılmalıdır. İlk yıllarda sulamanın fazla yapılması ve drenaj da iyi ise yavaş çözünen azotlu gübreler tercih edilmelidir. Gübre, bitkinin kök kısmından itibaren 60 cm uzağında açılan çiziye verilmelidir. Bu işlem Nisan, Haziran, Eylül ve Ağustos aylarında tekrarlanır. Malçlama amacıyla kullanılan materyaller hem fazla miktarda kullanılmış hem de kalın olarak serilmiş ise bitki başına 30 g. yerine 45 g. gübre verilmelidir. İkinci yıl, bitkinin dip kısmından itibaren 1 m uzakta açılan dairesel çiziye 12-4-8 gübresinden bitki başına 60 g. olacak şekilde gübreleme yapılır. Üçüncü ve daha sonraki yıllarda, bitkinin dip kısmından 120 cm uzakta açılan dairesel çiziye veya bitkilerden 90-120 cm uzakta açılan banda uygulanmak suretiyle, bitki başına 90 g. olacak şekilde gübre verilir.

SULAMASI NASIL YAPILIR?

SULAMA

   

Verim çağına ulaşmış olan bir yaban mersini bitkisi yıllık olarak 2540 mm suya ihtiyaç duyar. Bu suyun büyük kısmı yağmurlarla karşılanmalıdır. Verime yatmış bir yaban mersini bitkisi mart ayı boyunca yaklaşık olarak 15.3 mm suya ihtiyaç gösterir. Bu suyun sulamalarla veya yağmur suyu ile temin edilmesi gerekir. Yaban mersini’nde iyi bir büyüme ile sürekli verim için büyüme periyodunca toprak neminin uygun seviyede tutulması gerekir ve sulama yapılmalıdır. Su, bahçeye yeni dikilmiş olan yaban mersini fidanlarının canlılığı için son derece kritiktir. Yaban mersini kökleri yüzlek ve çoğunlukla saçak köklerden oluşur. Bitkide kuvvetli bir gelişmenin olabilmesi için dikimi takip eden ilk 2 yıl boyunca haftada 25.4-82.6 mm suya ihtiyaç vardır. Karadeniz Bölgesinde ilk bahçe tesis aşaması olan 1-2 yıl hariç sulama yapılmaksızın likapa yetiştiriciliği yapılabilmektedir