Roka Hastalıkları-Zararlıları ve Mücadelesi
Sebzelerde Kök Çürüklüğü Hastalığı
Hastalık Tanımı :
Pyhium spp. bölmesiz miselli sporangiumlara sahip, eşeyli devresinde anteridium ve oogonyumlan olan bir fungustur. Toprakta yaşar. Rhizoctonia spp. bölmeli düzgün dik dallanan miselli, eşeyli devresinde nadiren basidiospor oluşturan, toprakta yaşayan ve tohumla da taşınabilen bir fungustur. Fusarium spp. bölmeli miselli, tek hücreli mikrokonodilere, çok hücreli (bölmeli) makrokonidilere ve dayanıklı klamidosporlara sahip toprak ve tohumla taşınabilen bir fungustur. Alternaria spp. bölmeli miselli, enine ve boyuna bölmeli saplı lobut tipi sporlara sahip, hastalıklı bitki artıklarıyla ve tohumla taşınan bir fungustur. Sclerotinia spp. bölmeli miselli, sclerotiler oluşturan , eşeyli devrede apothesium veren, toprakta yaşayan bir fungustur. Phytophthora spp. bölmesiz miselli ,toprakta zoosporları ile yayılan , kışı hastalıklı bitki artıkları üzerinde ve toprakta geçiren bir fungustur.
Yaşayış :
Kök çürüklüğü fide devresinde görülen bir hastalıktır. Aynı zamanda çıkıştan önce de zarar meydana gelebilir (pre-emergence). Fidelik devresinde fidelerin toprakla temas eden kök boğazlarından itibaren yattıkları görülür (Post-emergence). Gerek çıkış öncesi, gerek çıkış sonrası meydana gelen ölümler sonucu fidelikte ocaklar halinde boşluklar meydana gelir. Fidelik koşullan uygun olduğu takdirde, hastalık, fidelerin tamamen tahrip olmasına sebep olabilir. Hastalık yurdumuzda fide üretilen bütün alanlara yayılmış durumdadır.
Kültürel Önlemler :
Zarar görülen fideliklerin harç toprağı boşaltılıp içerisi temizlendikten sonra yeniden fidelik toprağı hazırlanıp konmalı
Tohum ekimi sık olmamalı
Hastalıklı fideler ayıklanmalı
Fideler uygun hava koşullarında açılıp sık sık havalandırılmalı
Fazla sulamadan kaçınılmalı
Gereksiz yere fazla azotlu gübre verilmemeli
Erken ekim yapmaktan kaçınılmalı
Fidelikler bol güneş alan, soğuk rüzgarları tutmayan yerlerde kurulmalıdır.
Kimyasal Mücadele :
Toprak İlaçlaması (ekimden önce)
Aşağıda verilen yöntemlerden birisi uygulanır.
Etkili maddesi PCNB 18 olan ilaçtan m2'ye 35 g preparat 4-5 misli kumla karıştırılarak nemli toprak yüzüne homojen olarak serpilir. 10 - 15 cm derinliğine gelecek şekilde karıştırılır ve 5 gün sonra da ekim yapılabilir.
Fidelik toprağı ve malzemesi % 40'lık formaldehit ile ekimden 15-20 gün önce 100 litre suya 4 litre karıştırılarak m^'ye 10 l verilmelidir. Fidelik 2-3 gün kapalı tutulduktan sonra açılır ve 7-10 gün havalandırılır.
150 cc % 40'lık formaldehit 500 g testere tozuna azar azar dökülerek emdirilir ve 1m2'lik fidelik toprağına serpilir, 10 cm. derinliğine gelecek şekilde karıştırılır ve 3 gün sonra da ekim yapılabilir.
Fidelik toprağının l m^'si için 60 g metilbromit fumigasyonu yapılabilir. İşlem anında toprak sıcaklığının 15° C'nin altında olmamasına ve toprağın tavında olmasına dikkat etmek gerekir. Fumigasyondan sonra fidelik 2 gün kapalı tutulur, sonra açılır. 48 saat havalandırılır ve ekim yapılabilir. İlaç son derece zehirli olduğundan zorunlu olmadıkça kullanılmaması ve korunma tedbirlerinin mutlaka alınması gerekir.
Küçük yerlerde kaynar su ile de toprak dezenfeksiyonu yapılabilir. 4.2.4.2. Ekim yapıldıktan sonra:
Tohum ekilip üstü kapak gübresiyle kapatıldıktan sonra fideliğin m2'sine % 0.6'lık göztaşı eriyiğinden 5 litre verilir, 10 dakika sonra aynı yer 5 litre temiz su ile sulanmalıdır ( Bu ancak domates, biber, patlıcan fideliklerinde uygulanabilir.)
Tohum İlaçlaması
Tohumun 100 kg'na 200 g ilaç gelecek şekilde mancozeb, maneb, thiram'li ilaçlardan birisi ile koruyucu bir tohum ilaçlaması iyi sonuç verebilir.
Fideler toprak yüzüne çıktıktan sonra fidelik ilaçlaması :
Fidelikte hastalık görüldüğü takdirde, listedeki ilaçlardan birisi ile belirtilen doza göre hastalık duruncaya kadar ( gerektiğinde 2-3 ilaçlama) haftada bir verilir. Her ilaçlamanın arkasından da temiz su ve bahçe süzgeciyle sulama yapılmalıdır. Burada bazı ilaçların fitotoksik olabileceği gözden uzak tutulmamalıdır.
Yine fidelerde çökerten meydana gelmesi halinde, hastalıklı fideler sökülüp, temizlenmeli, yerlerine l cm kalınlığında sönmemiş kireç + kum karışımı konulup, üzerine su verilmelidir.
İlaçlama Zamanı :
İlaçlamalar, tohum ilaçlaması, toprak ilaçlaması ( ekimden önce, ekimden sonra) ve fidelerin toprak yüzüne çıkışından sonra yapılabilir.
38.4.2.2. Kullanılacak İlaçlar ve Dozları için bitki koruma ürünleri bölümüne bakınız
İlaç Detayları :
Sebzelerde Beyaz Çürüklüğü Hastalığı
Hastalık Tanımı :
Fungus bol miktarda misel verir ve sonunda bu miseller yumaklar halinde bir araya toplanarak sklerotlar oluşturur. Fungus, değişik irilikte (0.5-3.0 cm) ve düzensiz şekillerde, koyu kahve veya siyah renkte, çevre koşullarına dayanıklı sert sklerotları ile kolayca tanınmaktadır. Sklerotlar bulaşmış oldukları toprakta uzun yıllar kalabilmekte ve yıldan yıla bitkileri hastalandırmayı sürdürmektedir.
Yaşayış :
Hastalık genel olarak kök ve kök boğazında ıslak çürümeler ve gelişmiş bitkilerde yaprak ve sürgünlerde solgunluk şeklinde kendini gösterir. Özellikle nemli ortamlarda genç fidelerin tamamen çürümesine neden olabilir. Gelişmiş bitkilerde simptomlar önce kök boğazı ve toprağa yakın olan alt yapraklarda ortaya çıkar. Hastalığın ilerlemesi ile kök boğazında bol miktarda pamuk beyazlığında misel tabakası oluşur. Zamanla yumaklar şeklinde toplanan misel tabakaları önceleri kirli beyaz renkte ve yapışkan bir şekildedir. Sonra havanın etkisi ile koyu kahverengiden siyaha kadar değişen renkler alarak sert bir tohum şekline dönüşürler. Kuruyan bitki artıkları ile birlikte toprağa karışırlar. Hastalığa yakalanan bitkilerde çok tahripkar olduğu için önemli ürün kayıpları meydana gelebilir.
Kültürel Önlemler :
Hasattan sonra bitki artıkları yok edilmeli,
Çok bulaşık olan alanlarda en az 5 yıllık ekim nöbeti uygulanmalı
Sklerotların tohuma ve toprağa karışması önlenmeli
Hastalığın görülmediği yerlerde sera tesis edilmeli
Seralar iyi havalandırılarak yüksek nem önlenmeli
Sık ekimden kaçınmalıdır.
Kimyasal Mücadele :
Toprak ilaçlaması verilen dozda ekimden 5-6 gün önce nemli tarla toprağına serpilir ve tırmıkla karıştırılır. Yeşil aksam ilaçlamalarında ise fideler şaşırtıldıktan 20 gün sonra ilk ilaçlama yapılır ve 10 gün aralıklarla bir ilaçlama yapılır. Eğer hastalık görülmüyorsa ilaçlama durdurulmalıdır. Son ilaçlama ile hasat arasında l hafta olmalıdır.
İlaçlama Zamanı :
Toprak ilaçlaması ekimden 5-6 gün önce uygulanmalı , yeşil aksam ilaçlamasına ise fidelerin şaşırtılmasından 20 gün sonra başlanır ve 10 gün arayla sürdürülmelidir.
İlaç Detayları :
Sebzelerde Kurşuni Küf Hastalığı
Latincesi :
(Botrytis cinerea Pers.)
Hastalık Tanımı :
Fungus, zayıflık paraziti olarak bilinir. Ancak uygun koşullarda konukçuyu hastalandırır. Böyle elverişli koşullar (20-25°C sıcaklık ve % 90-95 orantılı nem) özellikle havalandırması iyi olmayan örtü altı yetiştiriciliğinde, doğada ve depolarda çoğu zaman bulunmaktadır. Fungusun sporları renksizdir; kurşuni renkteki görünüşü koyu renkli sporofor'dan ileri gelmektedir. Fungus, kış mevsimini sklerot halinde geçirir. İlkbahar gelince sklerotlar çimlenerek miselyum ve konidi verir. Çok ender durumlarda apotesyum oluşturabilir. Bu organlardan doğaya yayılan askosporlar ve konidiler, konukçuları bularak gelişme ve üremelerine devam ederler. Uygun konukçu bulamayan sporlar kurak şartlarda 2 saatten fazla yaşayamazlar.
Yaşayış :
Çok geniş bir konukçu dizisine sahip olan kurşuni küf etmeni, her konukçuda değişik görünüşte hastalık tablosu meydana getirir. Gövde ve meyve enfeksiyonları yapar. Önce toplu iğne başı kadar küçük olan lezyonlar, epidermis altında gelişerek genişler ve dokulara yayılır. Epidermis çatlar ve konukçunun su kaybına neden olur. Bu lezyonlarda sklerotlar da oluşabilir. Gövde ve meyve sapı lezyonları meyve dökümüne neden olabilir. Konukçunun çiçek zamanında taç yaprakları hastalığa çok duyarlıdır. Fungus bu kısımlardan girerek meyveye geçer ve meyve çürüklüğünü başlatır. Yumrulu bitkilerde lezyonlar büyüdükçe yumuşak çürüklük oluşur. Hastalık tarlada başlar, depoda devam edebilir. Soğan yumruları üzerinde kurşuni renkli küf tabakası dikkati çeker.
Kültürel Önlemler :
Seralarda iyi havalandırma yapılarak sıcaklık ve orantılı nemin yükselmesi önlenmeli,
Bitkiler arasında hava akımının olabilmesi için sık dikimden kaçınılmalı
Hastalıktan zarar görmüş bitkiler sökülerek imha edilmeli
Dengeli gübreleme ve iyi bakım yapılarak bitkilerin sağlıklı gelişmeleri sağlanmalı
Çiğ olasılığına karşı güneş batımından 2 saat önce sera ısıtılmalı
Hasattan sonra sklerotların toprağa karışmasını önlemek için bütün bitki artıkları toplanarak yakılmalıdır.
Kimyasal Mücadele :
İlaçlamalar 10 gün arayla yapılmalı, son ilaçlama ile hasat arasında 15 gün olmalıdır.
İlaçlama Zamanı :
Çevrede hastalığın ilk belirtileri görüldüğünde veya bitkiler çiçeklenme devresinde iken başlanır.
İlaç Detayları :
Sebzelerde Septerio Leke Hastalığı
Hastalık Tanımı :
Hastalık etmeninin meydana getirmiş olduğu lekeler küçük ve kahverengidir. Bu lekelerin ortasında çok küçük siyah veya kahverengi noktalar halinde piknitler oluşur.
Hastalık etmeninin bir yıldan diğer yıla geçişi hastalıklı tohum ve bitki artıkları üzerindeki piknitlerle olur. Fideler üzerindeki lekelerde veya hastalıklı bitki artıkları üzerinde oluşan sporlar genç bitkilere yağmur, rüzgar ve böceklerle bulaşır. Hastalık genellikle yaprakta zararlı olduğu gibi yaprak sapında ve tohumda da zararlı olur. Sporlar iplik şeklinde olup; 5-9 hücrelidir. Etmenin gelişmesi 13-30°C' de meydana gelir. Optimal gelişme ısısı 25° C'dir. Sporulasyon 15° C' nin üstünde olur.
Yaşayış :
Hastalık yapraklarda ve yaprak saplarında çok küçük, yuvarlak, kesin hudutlarla ayrılmış kahverengi lekeler halinde ve bitkinin önce alt yaşlı yapraklarında görülür. Bu lekeler büyür (3 mm çapına kadar) ve merkezlerinin rengi açık kahverengi olur. Üzerlerinde oluşan piknitler koyu kahverengi veya siyahtır. Zamanla lekeler bütün yaprağı kaplayacak şekilde çok sayıda olur. Hastalık şiddetli olduğu zaman meyvelerde ve yumrularda küçülmeler ve kalite bozuklukları meydana getirir. Hastalığın şiddeti yağışlı ve rutubetli yıllarda daha da artar.
Kültürel Önlemler :
Temiz tohum kullanılması, ekim nöbeti yapılması, hastalıklı bitkiler ve hasat artıklarının toplanıp yok edilmesi gerekmektedir.Kimyasal Mücadele :
İlaçlamalar genellikle rüzgarsız ve erken saatte yapılmalıdır ve yaprakların ilaçla ıslanması sağlanmalıdır. Son ilaçlama ile hasat arasında 15-20 günlük bir süre bırakılmalıdır.
İlaçlama Zamanı :
İlk hastalık belirtileri görülür görülmez ilaçlamaya başlanılmalıdır.
İlaç Detayları :
Soğan Mildiyösü Hastalığı
Hastalık Tanımı :
Hastalık etmeni, arpacık veya kuru soğanın katmanları arasında misel halinde bulunur. Yaprak ve tohum içinde gelişen fungus konidiofor oluşturur. Bunlar açık renklidir ve uçlarında limon şeklinde konidileri vardır. Konidi ölçüleri 18-30 x 37-72 mikron ' dur.
Kışı soğan yumrularında misel ve hastalıklı yapraklarda oospor olarak geçirir. İlkbaharda miselin gelişmesi, oosporun çimlenmesiyle ilk bulaşmalar başlar. Yapraklarda konidiler meydana geldikten sonra da bunlar rüzgarlarla çok uzun mesafelere taşınabilirler. Bu konidiler ıslak bir soğan yaprağına yerleşirse 1-1,5 saatte çimlenirler. Bulaşmalar 16°C ' de ve % 70-80 orantılı nemde olabilir. Epidemi ise 18-20°C'de % 90'nın üstündeki orantılı nemde gerçekleşir.
Yaşayış :
Soğan yapraklarının dip ve orta kısımlarında klorotik çukurlaşmalar meydana gelir. Bunların ortaları zamanla beyazlaşır ve menekşe rengini alır. Üzerleri konidi örtüsü ile kaplıdır. Bu lekelerin biri diğeri ile birleşerek yaprağın kurumasına neden olur. Mildiyö soğan başında ise buruşma, kalınlaşma ve sonraları ise süngerleşmelere sebep olur.
Hastalık ne kadar erken görülür ve epidemi yaparsa ürün kaybı o nispette büyük olabilir. Ayrıca mildiyöye yakalanmış soğan bitkilerinin yumruları ambarda uzun müddet saklanamaz. Yumruda zamanla yumuşama, sulanma ve çürümeler meydana gelebilir.
Yurdumuzda soğan ekiliş alanlarında iklim koşullarının hastalık etmeninin gelişmesine uygunluğu oranında görülmekte olup önemli ürün kaybına neden olmaktadır.
Kültürel Önlemler :
Hasat sonunda hastalıklı bitki artıkları toplanıp yok edilmeli
Hastalığın her yıl epidemi yaptığı yerlerde dayanıklı çeşitler ekilmeli
Soğan yetiştiriciliğinde genellikle rüzgarlı fazla su tutmayan tarlalar seçilmeli
Fazla çiğ düşen kapalı tarlalarda genellikle soğan tarımından kaçınılmalı
Hastalığın devamlı görüldüğü yerlerde yağmurlama sulama yapılmamalıdır.
Kimyasal Mücadele :
Tuzlamalar genellikle sabah çiği kalkmak üzere iken rüzgarsız ve sakin havada yapılmalıdır.
WP (suda ıslanabilir) formülasyonlu preparatlann pülverizasyonunda bilhassa bitkinin her tarafının iyice ilaçlanması gereklidir. Bu preparatlara soğan yapraklarının kaygan - mumlu olması nedenleri ile bir yapıştırıcı (Agral LN2 Sandovel % 0.2) veya 100 litre suya 200 g şeker karıştırmak suretiyle ilacın yaprakta uzun müddet kalması sağlanır.
Toz ilaçlar 1'er hafta, WP ilaçlar 10'ar gün aralarla atılmalı, hastalığın şiddetine ve iklim koşullarına bağlı olarak 3-5 uygulama yapılmalıdır.
İlaçlama Zamanı :
Günlük ortalama sıcaklığın 16°C' ye ulaşması ve orantılı nemin % 80'i bulması ile mücadeleye başlanması gerekirse de çevrede ilk hastalık belirtilerinin saptanması ile ilaçlamalara başlanabilir.
İlaç Detayları :
BOZKURT
Yumurtalardan çıkan larvalar (tırtıllar) yaklaşık 1ay boyunca görülür ve kültür bitkilerinde zararlı olurlar. Larvalar gündüz toprak içinde, bitki diplerinde kıvrık vaziyette durur. Geceleri ise toprak yüzeyine çıkarak beslenirler.
Zarar Şekli :
Bozkurt larvaları bitkilerin taze yaprak ve sürgünlerini yemek suretiyle zarar yaparlar. İleriki dönemler de ise yalnız geceleri beslenir ve toprak sathına yakın yerden kök boğazından keserek veya kemirerek bitkinin kırılıp kurumasına sebep olurlar. Çimlenmekte olan tohumları ve toprak içindeki yumruları yiyerek ürün kaybına neden olurlar. Bozkurtlar bütün sebzelerde zarar yapabilmektedirler.
Mücadelesi:
Kültürel Önlemler: Sebzeler hasat edildikten hemen sonra toprak işlemesi yapılmalıdır.
Kimyasal Mücadele: Sebzelerin fide döneminde tarlanın köşegenleri istikametinde girilerek 5 ayrı yer de m2’de 2-3 larva mevcut ise yada kontrol edilen en az 50 bitkinin %1-3 oranında kesik bitki varsa ilaçlama yapılır.
Zehirli Yem Hazırlanışı : İlaçönce kepek ile karıştırılır. Sonra içinde şeker eritilmiş su ile yavaş yavaş nemlendirilir. Nemlendirme derecesi kepeğin sünger haline gelmesi ile ayarlanabilir. Zehirli yem akşam üzeri mümkün ise sulamadan sonra dekara 5-8 kg hesabı ile bitki diplerine atılır.
Tohum İlaçlaması : 1 kg tohumu ıslatacak miktarda su içinde ilaç eritilerek tohum bu su ile ıslatılarak ilaçlanır.
Bandırma Yöntemi : İlaçlar 1 kg killi toprak ile karıştırılıp sulandırılarak bulamaç haline getirilip fideler kök boğazına kadar bandırıldıktan sonra dikilir.
Yeşil Aksam İlaçlaması : Hazırlanan ilaçlı su bitki yüzeyini iyice ıslatılacak şekilde ilaçlanır.
DANABURNU
Gündüzleri ön bacakları ile açtıkları galerilerde yaşarlar. Sıcak yaz geceleri aktiftirler. Uzun mesafelere uçabilirler. Galeri açmaya uygun kültüre alınmış, nemli, bol humuslu, killi kumlu topraklarda yaşamayı severler.
Zarar Şekli : Toprak içinde galeri açarak ilerlerken rastladıkları her tür bitkinin kök ve yumrularını yerler. Özellikle yeni dikilmiş veya çimlenmiş sebze fidelerinin köklerini keserek kurumalarına neden olurlar. Ayrıca yumrulu bitkilerin toprak altındaki yumrularını kemirerek zarar verirler.
Mücadelesi:
Kültürel Önlemler: Küçük alanlar mümkün olduğu takdirde göllenecek şekilde su altında bırakılarak öldürülebilir. Zararlı gübreli ve sıcak toprakları sevdiğinden bahçenin uygun yerlerine yaz sonuna doğru gübre kümeleri bırakılarak ilkbahar başında burada toplanan zararlılar öldürülebilir. Bazı kuşlar ve kümes hayvanları danaburnunu yemektedirler.
Kimyasal Mücadele: Çeşitli kültür bitkilerinde ayrım yapmadan beslenmeleri çoğalma ve canlı kalma güçlerinin yüksek oluşu, mutlaka zarar yapmaları nedeniyle yoğunluğa bakılmaksızın kimyasal mücadele yapılmalıdır.
Zehirli Yem Hazırlanışı: İlaç önce kepek ile karıştırılır. Sonra içinde şeker eritilmiş su ile yavaş yavaş nemlendirilir. Nemlendirme derecesi kepeğin sünger haline gelmesi ile ayarlanabilir. Hazırlanan bu zehirli yem akşamüzeri bahçe sulandıktan sonra bitki diplerine gelecek şekilde dekara 8 kg hesabı ile atılır.
KIRMIZIÖRÜMCEK
Kırmızıörümcekler yaprakların alt yüzeyinde bulunur ve çıplak göz ile zor fark edilebilirler. Tarla kenarında ve içindeki yabancı otlardan, bulaşık fidelerden bitkilere geçerler. Yaprak alt yüzüne yaprak damarı boyunca yaptıkları ağlar arasına yumurtalarını bırakırlar.
Mücadelesi:
Kültürel Önlemler :Sonbaharda sebze artıkları tarla ve bahçeden uzaklaştırılmalı, yazın yabancı ot çapasına önem verilmelidir.
Kimyasal Mücadele :Kırmızıörümcekler sebzelerin bulunduğu her dönemde zarar verebilirler. Sebze bahçelerinde ilk çiçeklenme döneminde köşegenlerden araziye çapraz girilerek bitkinin alt, orta ve üst yapraklarından birer adet koparılarak veya koparılmadan üzerinde sayım yapılır.Fasulyegibi küçük yapraklı bitkilerde 25-30, hıyar gibi iri yapraklı bitkilerde 10-20 adet yaprak incelenerek küçük yapraklı sebzelerde 1-3 adet canlı, iri yapraklı sebzelerde 3-5 adet canlı kırmızıörümcek bulunursa kimyasal mücadeleye karar verilir. Yaprakların alt ve üst yüzeylerini alabora ederek ilaçlamak gerekir. İlaçlamalar rüzgarsız havada sabah veya akşam üzeri yapılmalıdır. Ayrıca; koruma amaçlı olarak kırmızıörümcekler kültür bitkilerine geçmeden önce tarla kenarlarını bant ilaçlaması şeklinde ilaçlama yapılmalıdır. Kırmızıörümceklerin kimyasal ilaçlara karşı dayanıklılık kazanmasını önlemek amacıyla da ilaçlar değiştirilerek kullanılmalıdır.
YAPRAKBİTLERİ
Yaprakbitlerinin vücutları oval biçimde ve yumuşak olup, 1.5-3.0 mm. Boyunda küçük böceklerdir. Özellikle bitkilerin taze sürgün ve dallarında koloni halinde bulunurlar.
Zarar Şekli :Bitki öz suyunu emerek bitkiyi zayıflatır ve kuruturlar. Bitki gelişimi durur verim ve kalite bozulur. Salgıladıkları zehirli veya uyarıcı bileşikler ile yapraklarda kuruma, bükülme ve köklerde anormalliklere sebep olurlar. Virüs hastalıklarını taşımak ve enfekte etmek sureti ile de zarara sebep olurlar. Yaprakbitleri salgıladıkları tatlı maddeler ile bitki yüzeyini örterek özümleme ve solunuma engel oldukları gibi bu tatlı maddelerde bazı mantarların gelişmesine neden olurlar. Polifag bir zararlıdır tüm sebzelerde zarar yapabilmektedirler.
Mücadelesi :
Kültürel Önlemler : Hasattan sonra toprak üstünde kalan sebze ve yabancı otlar imha edilmelidir.
Kimyasal Mücadele : İlaçlama zamanının tespiti amacı ile tarlaya köşegenler doğrultusunda girilerek bitkinin taze yaprakları tesadüfi olarak incelenir sayım sonucu bir yaprağa düşen zararlı sayısı 10-20 adet ise yaprak alt yüzeyleri iyice ıslanacak şekilde ilaçlanmalıdır. İlaçlama sabah veya akşam üzeri rüzgarsız günde yapılmalıdır. Sebzelerde tavsiye edilen ilaçlar en az zehirli olandan seçilerek son ilaçlama ile hasat arasındaki süre dikkate alınmalıdır. Gerekirse mahsul toplanıp mücadele sonra yapılmalıdır.
NOT:
Tüm zararlılarla mücadele için bakanlığımıza bağlı en yakın tarım
kuruluşuna başvurulmalı ve tavsiyeleri doğrultusunda mücadele
yapılmalıdır.
Hastalık Tanımı :
Pyhium spp. bölmesiz miselli sporangiumlara sahip, eşeyli devresinde anteridium ve oogonyumlan olan bir fungustur. Toprakta yaşar. Rhizoctonia spp. bölmeli düzgün dik dallanan miselli, eşeyli devresinde nadiren basidiospor oluşturan, toprakta yaşayan ve tohumla da taşınabilen bir fungustur. Fusarium spp. bölmeli miselli, tek hücreli mikrokonodilere, çok hücreli (bölmeli) makrokonidilere ve dayanıklı klamidosporlara sahip toprak ve tohumla taşınabilen bir fungustur. Alternaria spp. bölmeli miselli, enine ve boyuna bölmeli saplı lobut tipi sporlara sahip, hastalıklı bitki artıklarıyla ve tohumla taşınan bir fungustur. Sclerotinia spp. bölmeli miselli, sclerotiler oluşturan , eşeyli devrede apothesium veren, toprakta yaşayan bir fungustur. Phytophthora spp. bölmesiz miselli ,toprakta zoosporları ile yayılan , kışı hastalıklı bitki artıkları üzerinde ve toprakta geçiren bir fungustur.
Yaşayış :
Kök çürüklüğü fide devresinde görülen bir hastalıktır. Aynı zamanda çıkıştan önce de zarar meydana gelebilir (pre-emergence). Fidelik devresinde fidelerin toprakla temas eden kök boğazlarından itibaren yattıkları görülür (Post-emergence). Gerek çıkış öncesi, gerek çıkış sonrası meydana gelen ölümler sonucu fidelikte ocaklar halinde boşluklar meydana gelir. Fidelik koşullan uygun olduğu takdirde, hastalık, fidelerin tamamen tahrip olmasına sebep olabilir. Hastalık yurdumuzda fide üretilen bütün alanlara yayılmış durumdadır.
Kültürel Önlemler :
Zarar görülen fideliklerin harç toprağı boşaltılıp içerisi temizlendikten sonra yeniden fidelik toprağı hazırlanıp konmalı
Tohum ekimi sık olmamalı
Hastalıklı fideler ayıklanmalı
Fideler uygun hava koşullarında açılıp sık sık havalandırılmalı
Fazla sulamadan kaçınılmalı
Gereksiz yere fazla azotlu gübre verilmemeli
Erken ekim yapmaktan kaçınılmalı
Fidelikler bol güneş alan, soğuk rüzgarları tutmayan yerlerde kurulmalıdır.
Kimyasal Mücadele :
Toprak İlaçlaması (ekimden önce)
Aşağıda verilen yöntemlerden birisi uygulanır.
Etkili maddesi PCNB 18 olan ilaçtan m2'ye 35 g preparat 4-5 misli kumla karıştırılarak nemli toprak yüzüne homojen olarak serpilir. 10 - 15 cm derinliğine gelecek şekilde karıştırılır ve 5 gün sonra da ekim yapılabilir.
Fidelik toprağı ve malzemesi % 40'lık formaldehit ile ekimden 15-20 gün önce 100 litre suya 4 litre karıştırılarak m^'ye 10 l verilmelidir. Fidelik 2-3 gün kapalı tutulduktan sonra açılır ve 7-10 gün havalandırılır.
150 cc % 40'lık formaldehit 500 g testere tozuna azar azar dökülerek emdirilir ve 1m2'lik fidelik toprağına serpilir, 10 cm. derinliğine gelecek şekilde karıştırılır ve 3 gün sonra da ekim yapılabilir.
Fidelik toprağının l m^'si için 60 g metilbromit fumigasyonu yapılabilir. İşlem anında toprak sıcaklığının 15° C'nin altında olmamasına ve toprağın tavında olmasına dikkat etmek gerekir. Fumigasyondan sonra fidelik 2 gün kapalı tutulur, sonra açılır. 48 saat havalandırılır ve ekim yapılabilir. İlaç son derece zehirli olduğundan zorunlu olmadıkça kullanılmaması ve korunma tedbirlerinin mutlaka alınması gerekir.
Küçük yerlerde kaynar su ile de toprak dezenfeksiyonu yapılabilir. 4.2.4.2. Ekim yapıldıktan sonra:
Tohum ekilip üstü kapak gübresiyle kapatıldıktan sonra fideliğin m2'sine % 0.6'lık göztaşı eriyiğinden 5 litre verilir, 10 dakika sonra aynı yer 5 litre temiz su ile sulanmalıdır ( Bu ancak domates, biber, patlıcan fideliklerinde uygulanabilir.)
Tohum İlaçlaması
Tohumun 100 kg'na 200 g ilaç gelecek şekilde mancozeb, maneb, thiram'li ilaçlardan birisi ile koruyucu bir tohum ilaçlaması iyi sonuç verebilir.
Fideler toprak yüzüne çıktıktan sonra fidelik ilaçlaması :
Fidelikte hastalık görüldüğü takdirde, listedeki ilaçlardan birisi ile belirtilen doza göre hastalık duruncaya kadar ( gerektiğinde 2-3 ilaçlama) haftada bir verilir. Her ilaçlamanın arkasından da temiz su ve bahçe süzgeciyle sulama yapılmalıdır. Burada bazı ilaçların fitotoksik olabileceği gözden uzak tutulmamalıdır.
Yine fidelerde çökerten meydana gelmesi halinde, hastalıklı fideler sökülüp, temizlenmeli, yerlerine l cm kalınlığında sönmemiş kireç + kum karışımı konulup, üzerine su verilmelidir.
İlaçlama Zamanı :
İlaçlamalar, tohum ilaçlaması, toprak ilaçlaması ( ekimden önce, ekimden sonra) ve fidelerin toprak yüzüne çıkışından sonra yapılabilir.
38.4.2.2. Kullanılacak İlaçlar ve Dozları için bitki koruma ürünleri bölümüne bakınız
İlaç Detayları :
| Etken Madde | Formülasyon | Miktar |
| Bakır oksiklorid % 50 | WP | 500 g (fidelik ilaçlaması) |
| Benomyl % 50 | WP | 100 g |
| Bordo bulamacı | SIVI | 500+1000 g (fidelik ilaçlaması) |
| Captan % 50 | WP | 250 g/(fidelik ilaçlaması) |
| Captan + PCNB %10 +10 | TOZ | 40 g/m2 ye (toprak ilaçlaması) |
| Etridiciazole + PCNB 70 + 250 g/l | EC | 10 ml |
| Formaldehit 400 g/l | EM | 4 l/m2 ye 150 ml mahlül toprak ilaçlaması |
| Hymexazol 360 g/l | SC | 150 ml |
| Hymexazol 360 g/l | EC | 300 ml |
| Mancozeb % 80 | WP | 200 g/ 100 kg tohuma |
| Maneb % 80 | WP | 200 g/ 100 kg tohuma |
| Maneb % 80 | WP | 250 g (fidelik ilaçlaması) |
| Maneb % 80 | WP | 100 g |
| Methyl Bromide % 98 | GAZ | 60 g/m2 ye (toprak ilaçlaması) |
| PCNB % 18 | TOZ | 35 g/m2 ye (toprak ilaçlaması) |
| PCNB % 18 | TOZ | 60 g/m2 'ye |
| Propineb % 70 | WP | 250 g (fidelik ilaçlaması) |
| Propineb % 70 | WP | 200 g/da |
| Thiram % 80 | WP | 200 g/100 kg tohuma |
| Thiram % 80 | WP | 200 g |
| Tolclofos Methyl % 50 | WP | 100 g |
| Trichoderma horzianum % 25 | WP | 8 g/ 1 kg tohuma (domates) |
| Trigoderma Harzianum | 10g/m2 tavsiye. |
Sebzelerde Beyaz Çürüklüğü Hastalığı
Hastalık Tanımı :
Fungus bol miktarda misel verir ve sonunda bu miseller yumaklar halinde bir araya toplanarak sklerotlar oluşturur. Fungus, değişik irilikte (0.5-3.0 cm) ve düzensiz şekillerde, koyu kahve veya siyah renkte, çevre koşullarına dayanıklı sert sklerotları ile kolayca tanınmaktadır. Sklerotlar bulaşmış oldukları toprakta uzun yıllar kalabilmekte ve yıldan yıla bitkileri hastalandırmayı sürdürmektedir.
Yaşayış :
Hastalık genel olarak kök ve kök boğazında ıslak çürümeler ve gelişmiş bitkilerde yaprak ve sürgünlerde solgunluk şeklinde kendini gösterir. Özellikle nemli ortamlarda genç fidelerin tamamen çürümesine neden olabilir. Gelişmiş bitkilerde simptomlar önce kök boğazı ve toprağa yakın olan alt yapraklarda ortaya çıkar. Hastalığın ilerlemesi ile kök boğazında bol miktarda pamuk beyazlığında misel tabakası oluşur. Zamanla yumaklar şeklinde toplanan misel tabakaları önceleri kirli beyaz renkte ve yapışkan bir şekildedir. Sonra havanın etkisi ile koyu kahverengiden siyaha kadar değişen renkler alarak sert bir tohum şekline dönüşürler. Kuruyan bitki artıkları ile birlikte toprağa karışırlar. Hastalığa yakalanan bitkilerde çok tahripkar olduğu için önemli ürün kayıpları meydana gelebilir.
Kültürel Önlemler :
Hasattan sonra bitki artıkları yok edilmeli,
Çok bulaşık olan alanlarda en az 5 yıllık ekim nöbeti uygulanmalı
Sklerotların tohuma ve toprağa karışması önlenmeli
Hastalığın görülmediği yerlerde sera tesis edilmeli
Seralar iyi havalandırılarak yüksek nem önlenmeli
Sık ekimden kaçınmalıdır.
Kimyasal Mücadele :
Toprak ilaçlaması verilen dozda ekimden 5-6 gün önce nemli tarla toprağına serpilir ve tırmıkla karıştırılır. Yeşil aksam ilaçlamalarında ise fideler şaşırtıldıktan 20 gün sonra ilk ilaçlama yapılır ve 10 gün aralıklarla bir ilaçlama yapılır. Eğer hastalık görülmüyorsa ilaçlama durdurulmalıdır. Son ilaçlama ile hasat arasında l hafta olmalıdır.
İlaçlama Zamanı :
Toprak ilaçlaması ekimden 5-6 gün önce uygulanmalı , yeşil aksam ilaçlamasına ise fidelerin şaşırtılmasından 20 gün sonra başlanır ve 10 gün arayla sürdürülmelidir.
İlaç Detayları :
| Etken Madde | Formülasyon | Miktar |
| Benomyl % 50 | WP | 60 g |
| Benomyl % 50 | WP | 75 g/ |
| Iprodione % 50 | WP | 75 g |
| Procymidone % 50 | WP | 75 g |
Sebzelerde Kurşuni Küf Hastalığı
Latincesi :
(Botrytis cinerea Pers.)
Hastalık Tanımı :
Fungus, zayıflık paraziti olarak bilinir. Ancak uygun koşullarda konukçuyu hastalandırır. Böyle elverişli koşullar (20-25°C sıcaklık ve % 90-95 orantılı nem) özellikle havalandırması iyi olmayan örtü altı yetiştiriciliğinde, doğada ve depolarda çoğu zaman bulunmaktadır. Fungusun sporları renksizdir; kurşuni renkteki görünüşü koyu renkli sporofor'dan ileri gelmektedir. Fungus, kış mevsimini sklerot halinde geçirir. İlkbahar gelince sklerotlar çimlenerek miselyum ve konidi verir. Çok ender durumlarda apotesyum oluşturabilir. Bu organlardan doğaya yayılan askosporlar ve konidiler, konukçuları bularak gelişme ve üremelerine devam ederler. Uygun konukçu bulamayan sporlar kurak şartlarda 2 saatten fazla yaşayamazlar.
Yaşayış :
Çok geniş bir konukçu dizisine sahip olan kurşuni küf etmeni, her konukçuda değişik görünüşte hastalık tablosu meydana getirir. Gövde ve meyve enfeksiyonları yapar. Önce toplu iğne başı kadar küçük olan lezyonlar, epidermis altında gelişerek genişler ve dokulara yayılır. Epidermis çatlar ve konukçunun su kaybına neden olur. Bu lezyonlarda sklerotlar da oluşabilir. Gövde ve meyve sapı lezyonları meyve dökümüne neden olabilir. Konukçunun çiçek zamanında taç yaprakları hastalığa çok duyarlıdır. Fungus bu kısımlardan girerek meyveye geçer ve meyve çürüklüğünü başlatır. Yumrulu bitkilerde lezyonlar büyüdükçe yumuşak çürüklük oluşur. Hastalık tarlada başlar, depoda devam edebilir. Soğan yumruları üzerinde kurşuni renkli küf tabakası dikkati çeker.
Kültürel Önlemler :
Seralarda iyi havalandırma yapılarak sıcaklık ve orantılı nemin yükselmesi önlenmeli,
Bitkiler arasında hava akımının olabilmesi için sık dikimden kaçınılmalı
Hastalıktan zarar görmüş bitkiler sökülerek imha edilmeli
Dengeli gübreleme ve iyi bakım yapılarak bitkilerin sağlıklı gelişmeleri sağlanmalı
Çiğ olasılığına karşı güneş batımından 2 saat önce sera ısıtılmalı
Hasattan sonra sklerotların toprağa karışmasını önlemek için bütün bitki artıkları toplanarak yakılmalıdır.
Kimyasal Mücadele :
İlaçlamalar 10 gün arayla yapılmalı, son ilaçlama ile hasat arasında 15 gün olmalıdır.
İlaçlama Zamanı :
Çevrede hastalığın ilk belirtileri görüldüğünde veya bitkiler çiçeklenme devresinde iken başlanır.
İlaç Detayları :
| Etken Madde | Formülasyon | Miktar |
| Captan % 50 | WP | 250 g |
| Cyprodinil + Fludioxonil %37,5+25 | WG | 60 g |
| Diethofencarb + Carbendazim 250+250 g/l | SC | 70 ml |
| Fenhexamid % 50 | WP | 100 g |
| Fenhexamid 500 g/l | SC | 100 ml |
| Imazalil 500 g/l | EC | 30 ml |
| Iminoctadine trialbesilate % 40 | WP | 45 g |
| Iprodione | WP | 75 g |
| Procymidone % 50 | WP | 75 g |
| Pyrimethanil 300 g/l | SC | 125 ml |
| Tolyfluanid % 50 | WP | 200 g |
| Vinclozolin % 50 | WP | 75 g |
Sebzelerde Septerio Leke Hastalığı
Hastalık Tanımı :
Hastalık etmeninin meydana getirmiş olduğu lekeler küçük ve kahverengidir. Bu lekelerin ortasında çok küçük siyah veya kahverengi noktalar halinde piknitler oluşur.
Hastalık etmeninin bir yıldan diğer yıla geçişi hastalıklı tohum ve bitki artıkları üzerindeki piknitlerle olur. Fideler üzerindeki lekelerde veya hastalıklı bitki artıkları üzerinde oluşan sporlar genç bitkilere yağmur, rüzgar ve böceklerle bulaşır. Hastalık genellikle yaprakta zararlı olduğu gibi yaprak sapında ve tohumda da zararlı olur. Sporlar iplik şeklinde olup; 5-9 hücrelidir. Etmenin gelişmesi 13-30°C' de meydana gelir. Optimal gelişme ısısı 25° C'dir. Sporulasyon 15° C' nin üstünde olur.
Yaşayış :
Hastalık yapraklarda ve yaprak saplarında çok küçük, yuvarlak, kesin hudutlarla ayrılmış kahverengi lekeler halinde ve bitkinin önce alt yaşlı yapraklarında görülür. Bu lekeler büyür (3 mm çapına kadar) ve merkezlerinin rengi açık kahverengi olur. Üzerlerinde oluşan piknitler koyu kahverengi veya siyahtır. Zamanla lekeler bütün yaprağı kaplayacak şekilde çok sayıda olur. Hastalık şiddetli olduğu zaman meyvelerde ve yumrularda küçülmeler ve kalite bozuklukları meydana getirir. Hastalığın şiddeti yağışlı ve rutubetli yıllarda daha da artar.
Kültürel Önlemler :
Temiz tohum kullanılması, ekim nöbeti yapılması, hastalıklı bitkiler ve hasat artıklarının toplanıp yok edilmesi gerekmektedir.Kimyasal Mücadele :
İlaçlamalar genellikle rüzgarsız ve erken saatte yapılmalıdır ve yaprakların ilaçla ıslanması sağlanmalıdır. Son ilaçlama ile hasat arasında 15-20 günlük bir süre bırakılmalıdır.
İlaçlama Zamanı :
İlk hastalık belirtileri görülür görülmez ilaçlamaya başlanılmalıdır.
İlaç Detayları :
| Etken Madde | Formülasyon | Miktar |
| Bordo bulamacı | SIVI | 750+1500 g |
| Ziram % 80 | WP | 400 g |
Soğan Mildiyösü Hastalığı
Hastalık Tanımı :
Hastalık etmeni, arpacık veya kuru soğanın katmanları arasında misel halinde bulunur. Yaprak ve tohum içinde gelişen fungus konidiofor oluşturur. Bunlar açık renklidir ve uçlarında limon şeklinde konidileri vardır. Konidi ölçüleri 18-30 x 37-72 mikron ' dur.
Kışı soğan yumrularında misel ve hastalıklı yapraklarda oospor olarak geçirir. İlkbaharda miselin gelişmesi, oosporun çimlenmesiyle ilk bulaşmalar başlar. Yapraklarda konidiler meydana geldikten sonra da bunlar rüzgarlarla çok uzun mesafelere taşınabilirler. Bu konidiler ıslak bir soğan yaprağına yerleşirse 1-1,5 saatte çimlenirler. Bulaşmalar 16°C ' de ve % 70-80 orantılı nemde olabilir. Epidemi ise 18-20°C'de % 90'nın üstündeki orantılı nemde gerçekleşir.
Yaşayış :
Soğan yapraklarının dip ve orta kısımlarında klorotik çukurlaşmalar meydana gelir. Bunların ortaları zamanla beyazlaşır ve menekşe rengini alır. Üzerleri konidi örtüsü ile kaplıdır. Bu lekelerin biri diğeri ile birleşerek yaprağın kurumasına neden olur. Mildiyö soğan başında ise buruşma, kalınlaşma ve sonraları ise süngerleşmelere sebep olur.
Hastalık ne kadar erken görülür ve epidemi yaparsa ürün kaybı o nispette büyük olabilir. Ayrıca mildiyöye yakalanmış soğan bitkilerinin yumruları ambarda uzun müddet saklanamaz. Yumruda zamanla yumuşama, sulanma ve çürümeler meydana gelebilir.
Yurdumuzda soğan ekiliş alanlarında iklim koşullarının hastalık etmeninin gelişmesine uygunluğu oranında görülmekte olup önemli ürün kaybına neden olmaktadır.
Kültürel Önlemler :
Hasat sonunda hastalıklı bitki artıkları toplanıp yok edilmeli
Hastalığın her yıl epidemi yaptığı yerlerde dayanıklı çeşitler ekilmeli
Soğan yetiştiriciliğinde genellikle rüzgarlı fazla su tutmayan tarlalar seçilmeli
Fazla çiğ düşen kapalı tarlalarda genellikle soğan tarımından kaçınılmalı
Hastalığın devamlı görüldüğü yerlerde yağmurlama sulama yapılmamalıdır.
Kimyasal Mücadele :
Tuzlamalar genellikle sabah çiği kalkmak üzere iken rüzgarsız ve sakin havada yapılmalıdır.
WP (suda ıslanabilir) formülasyonlu preparatlann pülverizasyonunda bilhassa bitkinin her tarafının iyice ilaçlanması gereklidir. Bu preparatlara soğan yapraklarının kaygan - mumlu olması nedenleri ile bir yapıştırıcı (Agral LN2 Sandovel % 0.2) veya 100 litre suya 200 g şeker karıştırmak suretiyle ilacın yaprakta uzun müddet kalması sağlanır.
Toz ilaçlar 1'er hafta, WP ilaçlar 10'ar gün aralarla atılmalı, hastalığın şiddetine ve iklim koşullarına bağlı olarak 3-5 uygulama yapılmalıdır.
İlaçlama Zamanı :
Günlük ortalama sıcaklığın 16°C' ye ulaşması ve orantılı nemin % 80'i bulması ile mücadeleye başlanması gerekirse de çevrede ilk hastalık belirtilerinin saptanması ile ilaçlamalara başlanabilir.
İlaç Detayları :
| Etken Madde | Formülasyon | Miktar |
| Captan % 50 | WP | 300 g |
| Dodine % 65 | WP | 100 g |
| Fosetyl Al % 80 | WP | 150 g |
| Kükürt % 80 | WP | 300 g |
| Kükürt 80/%98 | TOZ | 3 kg/dekar |
| Mancozeb % 80 | WP | 200 g |
| Maneb % 80 | WP | 200 g |
| Metalaxyl + Mancozeb 8+64 % | WP | 250 g |
| Oxadixyl + Cymoxanil + Mancozeb %8+3.2+56 | WP | 250 g/da |
| Propineb % 70 | WP | 200 g |
ÖNEMLİ SEBZE ZARARLILARI
BOZKURT
Yumurtalardan çıkan larvalar (tırtıllar) yaklaşık 1ay boyunca görülür ve kültür bitkilerinde zararlı olurlar. Larvalar gündüz toprak içinde, bitki diplerinde kıvrık vaziyette durur. Geceleri ise toprak yüzeyine çıkarak beslenirler.
Bozkurt larvaları bitkilerin taze yaprak ve sürgünlerini yemek suretiyle zarar yaparlar. İleriki dönemler de ise yalnız geceleri beslenir ve toprak sathına yakın yerden kök boğazından keserek veya kemirerek bitkinin kırılıp kurumasına sebep olurlar. Çimlenmekte olan tohumları ve toprak içindeki yumruları yiyerek ürün kaybına neden olurlar. Bozkurtlar bütün sebzelerde zarar yapabilmektedirler.
Mücadelesi:
Kültürel Önlemler: Sebzeler hasat edildikten hemen sonra toprak işlemesi yapılmalıdır.
Kimyasal Mücadele: Sebzelerin fide döneminde tarlanın köşegenleri istikametinde girilerek 5 ayrı yer de m2’de 2-3 larva mevcut ise yada kontrol edilen en az 50 bitkinin %1-3 oranında kesik bitki varsa ilaçlama yapılır.
Zehirli Yem Hazırlanışı : İlaçönce kepek ile karıştırılır. Sonra içinde şeker eritilmiş su ile yavaş yavaş nemlendirilir. Nemlendirme derecesi kepeğin sünger haline gelmesi ile ayarlanabilir. Zehirli yem akşam üzeri mümkün ise sulamadan sonra dekara 5-8 kg hesabı ile bitki diplerine atılır.
Bandırma Yöntemi : İlaçlar 1 kg killi toprak ile karıştırılıp sulandırılarak bulamaç haline getirilip fideler kök boğazına kadar bandırıldıktan sonra dikilir.
Yeşil Aksam İlaçlaması : Hazırlanan ilaçlı su bitki yüzeyini iyice ıslatılacak şekilde ilaçlanır.
DANABURNU
Gündüzleri ön bacakları ile açtıkları galerilerde yaşarlar. Sıcak yaz geceleri aktiftirler. Uzun mesafelere uçabilirler. Galeri açmaya uygun kültüre alınmış, nemli, bol humuslu, killi kumlu topraklarda yaşamayı severler.
Zarar Şekli : Toprak içinde galeri açarak ilerlerken rastladıkları her tür bitkinin kök ve yumrularını yerler. Özellikle yeni dikilmiş veya çimlenmiş sebze fidelerinin köklerini keserek kurumalarına neden olurlar. Ayrıca yumrulu bitkilerin toprak altındaki yumrularını kemirerek zarar verirler.
Mücadelesi:
Kültürel Önlemler: Küçük alanlar mümkün olduğu takdirde göllenecek şekilde su altında bırakılarak öldürülebilir. Zararlı gübreli ve sıcak toprakları sevdiğinden bahçenin uygun yerlerine yaz sonuna doğru gübre kümeleri bırakılarak ilkbahar başında burada toplanan zararlılar öldürülebilir. Bazı kuşlar ve kümes hayvanları danaburnunu yemektedirler.
Kimyasal Mücadele: Çeşitli kültür bitkilerinde ayrım yapmadan beslenmeleri çoğalma ve canlı kalma güçlerinin yüksek oluşu, mutlaka zarar yapmaları nedeniyle yoğunluğa bakılmaksızın kimyasal mücadele yapılmalıdır.
Zehirli Yem Hazırlanışı: İlaç önce kepek ile karıştırılır. Sonra içinde şeker eritilmiş su ile yavaş yavaş nemlendirilir. Nemlendirme derecesi kepeğin sünger haline gelmesi ile ayarlanabilir. Hazırlanan bu zehirli yem akşamüzeri bahçe sulandıktan sonra bitki diplerine gelecek şekilde dekara 8 kg hesabı ile atılır.
KIRMIZIÖRÜMCEK
Kırmızıörümcekler yaprakların alt yüzeyinde bulunur ve çıplak göz ile zor fark edilebilirler. Tarla kenarında ve içindeki yabancı otlardan, bulaşık fidelerden bitkilere geçerler. Yaprak alt yüzüne yaprak damarı boyunca yaptıkları ağlar arasına yumurtalarını bırakırlar.
Mücadelesi:
Kültürel Önlemler :Sonbaharda sebze artıkları tarla ve bahçeden uzaklaştırılmalı, yazın yabancı ot çapasına önem verilmelidir.
Kimyasal Mücadele :Kırmızıörümcekler sebzelerin bulunduğu her dönemde zarar verebilirler. Sebze bahçelerinde ilk çiçeklenme döneminde köşegenlerden araziye çapraz girilerek bitkinin alt, orta ve üst yapraklarından birer adet koparılarak veya koparılmadan üzerinde sayım yapılır.Fasulyegibi küçük yapraklı bitkilerde 25-30, hıyar gibi iri yapraklı bitkilerde 10-20 adet yaprak incelenerek küçük yapraklı sebzelerde 1-3 adet canlı, iri yapraklı sebzelerde 3-5 adet canlı kırmızıörümcek bulunursa kimyasal mücadeleye karar verilir. Yaprakların alt ve üst yüzeylerini alabora ederek ilaçlamak gerekir. İlaçlamalar rüzgarsız havada sabah veya akşam üzeri yapılmalıdır. Ayrıca; koruma amaçlı olarak kırmızıörümcekler kültür bitkilerine geçmeden önce tarla kenarlarını bant ilaçlaması şeklinde ilaçlama yapılmalıdır. Kırmızıörümceklerin kimyasal ilaçlara karşı dayanıklılık kazanmasını önlemek amacıyla da ilaçlar değiştirilerek kullanılmalıdır.
YAPRAKBİTLERİ
Yaprakbitlerinin vücutları oval biçimde ve yumuşak olup, 1.5-3.0 mm. Boyunda küçük böceklerdir. Özellikle bitkilerin taze sürgün ve dallarında koloni halinde bulunurlar.
Zarar Şekli :Bitki öz suyunu emerek bitkiyi zayıflatır ve kuruturlar. Bitki gelişimi durur verim ve kalite bozulur. Salgıladıkları zehirli veya uyarıcı bileşikler ile yapraklarda kuruma, bükülme ve köklerde anormalliklere sebep olurlar. Virüs hastalıklarını taşımak ve enfekte etmek sureti ile de zarara sebep olurlar. Yaprakbitleri salgıladıkları tatlı maddeler ile bitki yüzeyini örterek özümleme ve solunuma engel oldukları gibi bu tatlı maddelerde bazı mantarların gelişmesine neden olurlar. Polifag bir zararlıdır tüm sebzelerde zarar yapabilmektedirler.
Mücadelesi :
Kültürel Önlemler : Hasattan sonra toprak üstünde kalan sebze ve yabancı otlar imha edilmelidir.
Kimyasal Mücadele : İlaçlama zamanının tespiti amacı ile tarlaya köşegenler doğrultusunda girilerek bitkinin taze yaprakları tesadüfi olarak incelenir sayım sonucu bir yaprağa düşen zararlı sayısı 10-20 adet ise yaprak alt yüzeyleri iyice ıslanacak şekilde ilaçlanmalıdır. İlaçlama sabah veya akşam üzeri rüzgarsız günde yapılmalıdır. Sebzelerde tavsiye edilen ilaçlar en az zehirli olandan seçilerek son ilaçlama ile hasat arasındaki süre dikkate alınmalıdır. Gerekirse mahsul toplanıp mücadele sonra yapılmalıdır.