Profesyonel Kivi Yetiştiriciliği
KİVİ YETİŞTİRİCİLİĞİ
Genel olarak kivi kültürünün yapılabileceği alanlar kışları ılık, yazları sıcak ve nemli yörelerdir. Yıllık ortalama sıcaklıkların yanında özellikle Mart-Kasım dönemini kapsayan gelişme dönemindeki sıcaklık toplamları da önemlidir.Bitkilerdeki gelişme faaliyetleri 8ºC ve üzerinde olur. Bunun altındaki sıcaklıklarda kök, sürgün yaprak çalışması durur. Genç bitkiler -4ºC’ye yetişkinler ise -14ºC’ ye kadar dayana- bilirler. Gelişme döneminde en uygun sıcaklıklar 10-30ºC arasıdır. Don olayları kivi yetiştiriciliğine en çok kısıtlama getiren etmenlerden biridir. Özelikle gözlerin sürmesi ve yapraklanmadan sonra olan don olayları bitkiye büyük zarar verir. İlkbahar geç donlarının olduğu ekolojilerde en uygun araziler güneye bakan, hafif meyilli arazilerdir. Kivi sürgünleri çok gevrek ve kırılıcı olduğundan rüzgar etkisi artmaktadır. Bu yüzden, bitkiler sert ve sürekli rüzgar alan yörelerde iyi gelişemez.
Kivi bitkisi yıllık yağış miktarı 800-1400 mm olan yerlerde iyi bir gelişme göstermektedir. Türkiye’de Doğu Karadeniz Bölgesi dışında hemen hiçbir yer bu yağış düzenine sahip değildir. Bu yüzden su isteği sulama suyu ile karşılanmalıdır.Kivi toprak yönünden oldukça seçici bir türdür. Ağır ve su tutan topraklarda gelişmesi düzenli olmaz
Çok kumsal topraklarda ise su düzeni zor sağlanır ve gelişme düzensiz olur. Genel olarak kivi derin ve süzek olan, kireçsiz topraklarda yetişebilir. Organik maddece zengin, PH’ sı 5.5-7.6 arasında olantopraklar kivi yetiştiriciliğine elverişli topraklardır.
Kivi Yetiştiriciliğinde Bahçe Tesisi
Kivi bahçesi kurulmadan önce; iklim, bahçe yerinin seçimi, fidan ve çeşit seçimi, toprak özellikleri, toprak işlemeye uygunluk, sulama suyu temini, fidan ve çeşit seçimi, fidanların dikim aralık ve mesafelerinin çok iyi planlanması gerekmektedir.Bahçe kurulmadan önce toprak hazırlığı yapılmalıdır. Bahçe kurulacak yerin derin işlenmesi, dekara 5-6 ton olacak şekilde yanmış çiftlik (hayvan) gübresi verilmesi, hem toprak özelliklerinin düzeltilmesi hem de bitkiyi beslemesi açısından son derece yararlı olacaktır. Ayrıca toprak analizlerine dayalı temel ticari gübrelemede yapılmalıdır
aralık ve mesafesi ayrıca uygulanacak terbiye şekline göre de değişmektedir.En çok kullanılan T direk terbiye sisteminde sıra arası.5 metre, sıra üzeri 4-4.5 metre olarak önerilir.
Fidan dikimi arazi uygunsa Kuzey-Güney yönünde düzenlenmelidir.
Bu şekilde sıraların iki tarafı da güneşleneceğinden verimlilik ve ürün kalitesi artar.
Kivi bitkisinde erkek ve dişi bitkiler ayrı ayrı olduğundan bahçe kurulurken genel olarak 7-8 dişi bitkiye 1 erkek (tozlayıcı ) bitki şeklinde bahçe dikim planı yapılması gereklidir. Kivide tozlanma böceklerle daha ziyade arılarla olmaktadır. Bu nedenle erkek bitkilerin düzenli bir şekilde dağıtılması gereklidir. 0 0 0 0 0 0
0 X 0 0 X 0
0 0 0 0 0 0
X 0 0 X 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 X 0 0 X 0
0 0 0 0 0 0
1:8 Erkek ve dişi oranına göre dikim planı
( 0 ) Dişi bitkiler, ( X ) Erkek ( tozlayıcı ) bitkiler
Kivi Yetiştiriciliğinde Fidan Seçini ve Dikimi
Fidan çepeçevre ve bol saçak köklü olmalıdır. Köklerde ur nematodlarının belirtisi olan urlar olmamalıdır. Kökler canlı ve sarımsı olmalıdır. Aşılı fidanlarda sürgün uzunluğu 80-100 cm
olmalıdır. Erken verime yatmaları için 2 yaşlı fidanlar kullanılmalıdır. Fidan gövdesi odunumsu olmamalı ve sürgünler 3-4 göz üzerinden kesilerek dikilmelidir. Kışın sert geçmediği yerlerde sonbahar dikimi uygundur. Kış donlarının hatta ilkbahar donlarının olduğu yörelerde dikim ilkbaharda don tehlikesi geçtikten sonra yapılmalıdır. Dikim çukuru en az 30-40 cm derinlik ve 35-40 cm genişliğinde olmalıdır. Dikim çukurunun alt tarafına, çukur açılırken çıkan üst toprak yanmış çiftlik gübresiyle karıştırarak konulmalı ve kökler bu toprak üstüne serbestçe gelecek şekilde yerleştirilerek, üst toprakla örtülmeli ve çukurlar kümbet yapılarak doldurulmalıdır. Dikimden sonra mutlaka can suyu verilmelidir. Yine dikimden sonra gövdenin dik ve düzgün büyümesi için, gövdenin dik ve düzgün büyümesi için bu hereğe bağlanmalıdır.
Kivi Yetiştiriciliğinde Destek Sistemi
Kivi kuvvetli gelişme gücüne sahip bir bitkidir. Normal gelişme ve büyümelerini sürdürebilmeleri için desteğe ihtiyaç duyarlar. Eğer destek sistemi yapılmazsa kuvvetli toprak üstü aksamı nedeniyle toplu çalı şeklinde gelişirler. Anavatanlarında ağaçlara sarılarak büyürler. Ancak ticari amaçla yapılan üretimde mutlaka destek sistemine ihtiyaç vardır. Bu destek sistemi ve malzeme teli bağcılıkta kullanılan destek sistemine oldukça benzemektedir. Direkler ağaç, beton veya demirden olabilir. Destek sistemi sağlam, dayanıklı ve ucuz olmalıdır. Beton direkler 8X10 veya 10X10 cm kesitinde olabilir. Boyları ise 2.25-3.00 m arasında olabilir. Ağaç ve beton direkler toprağa 50-60 cm derinliğinde çakılmış ve gömülmüş olmalıdır.Bir bitkinin 30-50 kg (300-500) adet meyve taşıyacağı düşünüldüğünde tel sistemini sağlam olması önemlidir. Kol üzerinde 50 cm aralıklarla 3 paslanmaz tel çekilebilir.
Kivilerde Gübreleme Programı
gübreleme çok önemlidir.
|
|
Kullanılacak Gübre Cinsi |
||||
|
|
Amonyum Sülfat%21 |
Kalsiyum Amonyum Nitrat (CAN) % 26 |
Diamonyum Fosfat (DAP) 18- 46-0 |
Potasyum sülfat % 52 |
Çiftlik gübresi |
|
Fidan için |
Fidan Başına |
|
|
|
|
|
|
125 g |
100 g |
50 g |
100 g |
- |
|
KG / da |
|
|
|
|
|
|
İlk tesis yılı için |
5 |
- |
6 |
10 |
4-6 ton |
|
Verim yaşında yıllık periyodik gübreleme |
10-20 |
- |
6-10 |
10 |
Üç yılda bir 3-4 ton |
Gübrelerin veriliş zamanı ve şekli çok önemlidir. Prensip olarak azotlu gübrenin 2/3’ ü bitki uyanmadan önce (Mart içinde), kalan 1/3’ü ise çiçeklenme sonunda (mayıs sonunda) toprağa verilmelidir. Azotlu gübre verilirken toprağın nemli olması gereklidir. Toprak kuru ve bitki susuz ise azotlu gübre verilmemelidir. Fosforlu ve potaslı gübreler. İse sonbaharda veya erken dönemde (Şubat içinde) bir defada ve toprağın 20-25cm derinliğine verilmelidir.
Gübreler başlangıçta gövdeden 40-50 cm uzağa ve daire şeklinde kök bölgesine verilir Yaş ilerledikçe daire çapı genişletilerek gübre uygulanır.
Kivi Yetiştiriciliğinden Sulama
yapraklar kıvrılır, sertleşir ve kenarlarda kurumalar başlar,
yapraklar sarkar, meyveler küçük kalır, sürgünler yeterli uzunluğa ulaşamazlar. Alüvyal topraklarda, verim yaşındaki bitkilerde her gün veya gün aşırı 4-10 saat süre ile sulama yapmak gerekir. Mayıs-Eylül dönemindeki 5 aylık sürede su tüketimi oldukça fazladır. Bu yüzden bu dönemde yeterli miktarda su verilmelidir.
Kivi Yetiştiriciliğinde Budama
1- Şekil budaması
2- Yaz budaması
3- Kış budaması.
İlk yıllar yeni dikilmiş genç kivi bitkilerine, düzgün ve dik bir gövde oluşturulması amacıyla şekil budaması yapılır.
Koltuklarda iki yana uzanan kolları oluşturacak şekilde budanırlar. Meyve bir yaşındaki çubukların gözlerinden oluşacak sürgünler-den medyana geldiğinden çubuk üzerinde 6-10 göz bırakılacak şekilde kalan kısımlar kesilip çelik alınabilir. Bu şekil-de kış budaması yapılır. Kış budaması yaprak dökümü ile gözlerin uyanması arasında kalan sürede yapılır. Yaz budamaları adından da anlaşılacağı gibi bitkinin yapraklı olduğu dönemde kollar arasındaki sıkışıklığı gidermek, güneşlenmeyi artırmak için meyvesiz sürgün kollarının dipten kesilmesidir.