Sebzelerde Kök Çürüklüğü Hastalığı
Hastalık
Tanımı :
Pyhium spp.
bölmesiz miselli sporangiumlara sahip, eşeyli devresinde anteridium ve
oogonyumlan olan bir fungustur. Toprakta yaşar. Rhizoctonia spp. bölmeli düzgün
dik dallanan miselli, eşeyli devresinde nadiren basidiospor oluşturan, toprakta
yaşayan ve tohumla da taşınabilen bir fungustur. Fusarium spp. bölmeli miselli,
tek hücreli mikrokonodilere, çok hücreli (bölmeli) makrokonidilere ve dayanıklı
klamidosporlara sahip toprak ve tohumla taşınabilen bir fungustur. Alternaria
spp. bölmeli miselli, enine ve boyuna bölmeli saplı lobut tipi sporlara sahip,
hastalıklı bitki artıklarıyla ve tohumla taşınan bir fungustur. Sclerotinia spp.
bölmeli miselli, sclerotiler oluşturan , eşeyli devrede apothesium veren,
toprakta yaşayan bir fungustur. Phytophthora spp. bölmesiz miselli ,toprakta
zoosporları ile yayılan , kışı hastalıklı bitki artıkları üzerinde ve toprakta
geçiren bir fungustur.
Yaşayış :
Kök çürüklüğü fide devresinde görülen
bir hastalıktır. Aynı zamanda çıkıştan önce de zarar meydana gelebilir
(pre-emergence). Fidelik devresinde fidelerin toprakla temas eden kök
boğazlarından itibaren yattıkları görülür (Post-emergence). Gerek çıkış öncesi,
gerek çıkış sonrası meydana gelen ölümler sonucu fidelikte ocaklar halinde
boşluklar meydana gelir. Fidelik koşullan uygun olduğu takdirde, hastalık,
fidelerin tamamen tahrip olmasına sebep olabilir. Hastalık yurdumuzda fide
üretilen bütün alanlara yayılmış durumdadır.
Kültürel
Önlemler :
Zarar görülen
fideliklerin harç toprağı boşaltılıp içerisi temizlendikten sonra yeniden
fidelik toprağı hazırlanıp konmalı
Tohum ekimi sık olmamalı
Hastalıklı fideler ayıklanmalı
Fideler uygun hava koşullarında açılıp
sık sık havalandırılmalı
Fazla
sulamadan kaçınılmalı
Gereksiz yere
fazla azotlu gübre verilmemeli
Erken ekim yapmaktan kaçınılmalı
Fidelikler bol güneş alan, soğuk
rüzgarları tutmayan yerlerde kurulmalıdır.
Kimyasal
Mücadele :
Toprak
İlaçlaması (ekimden önce)
Aşağıda verilen yöntemlerden birisi
uygulanır.
Etkili maddesi PCNB 18 olan ilaçtan m2'ye 35 g preparat 4-5 misli
kumla karıştırılarak nemli toprak yüzüne homojen olarak serpilir. 10 - 15 cm
derinliğine gelecek şekilde karıştırılır ve 5 gün sonra da ekim
yapılabilir.
Fidelik toprağı ve
malzemesi % 40'lık formaldehit ile ekimden 15-20 gün önce 100 litre suya 4 litre
karıştırılarak m^'ye 10 l verilmelidir. Fidelik 2-3 gün kapalı tutulduktan sonra
açılır ve 7-10 gün havalandırılır.
150 cc % 40'lık formaldehit 500 g
testere tozuna azar azar dökülerek emdirilir ve 1m2'lik fidelik toprağına
serpilir, 10 cm. derinliğine gelecek şekilde karıştırılır ve 3 gün sonra da ekim
yapılabilir.
Fidelik toprağının l
m^'si için 60 g metilbromit fumigasyonu yapılabilir. İşlem anında toprak
sıcaklığının 15° C'nin altında olmamasına ve toprağın tavında olmasına dikkat
etmek gerekir. Fumigasyondan sonra fidelik 2 gün kapalı tutulur, sonra açılır.
48 saat havalandırılır ve ekim yapılabilir. İlaç son derece zehirli olduğundan
zorunlu olmadıkça kullanılmaması ve korunma tedbirlerinin mutlaka alınması
gerekir.
Küçük yerlerde kaynar su
ile de toprak dezenfeksiyonu yapılabilir. 4.2.4.2. Ekim yapıldıktan sonra:
Tohum ekilip üstü kapak gübresiyle
kapatıldıktan sonra fideliğin m2'sine % 0.6'lık göztaşı eriyiğinden 5 litre
verilir, 10 dakika sonra aynı yer 5 litre temiz su ile sulanmalıdır ( Bu ancak
domates, biber, patlıcan fideliklerinde uygulanabilir.)
Tohum
İlaçlaması
Tohumun 100 kg'na 200 g ilaç gelecek şekilde mancozeb, maneb,
thiram'li ilaçlardan birisi ile koruyucu bir tohum ilaçlaması iyi sonuç
verebilir.
Fideler toprak yüzüne çıktıktan sonra fidelik ilaçlaması
:
Fidelikte hastalık görüldüğü takdirde, listedeki ilaçlardan birisi ile
belirtilen doza göre hastalık duruncaya kadar ( gerektiğinde 2-3 ilaçlama)
haftada bir verilir. Her ilaçlamanın arkasından da temiz su ve bahçe süzgeciyle
sulama yapılmalıdır. Burada bazı ilaçların fitotoksik olabileceği gözden uzak
tutulmamalıdır.
Yine fidelerde çökerten meydana gelmesi halinde, hastalıklı
fideler sökülüp, temizlenmeli, yerlerine l cm kalınlığında sönmemiş kireç + kum
karışımı konulup, üzerine su verilmelidir.
İlaçlama
Zamanı :
İlaçlamalar,
tohum ilaçlaması, toprak ilaçlaması ( ekimden önce, ekimden sonra) ve fidelerin
toprak yüzüne çıkışından sonra yapılabilir.
38.4.2.2. Kullanılacak
İlaçlar ve Dozları için bitki koruma ürünleri bölümüne bakınız
İlaç Detayları :
Etken
Madde |
Formülasyon |
Miktar |
Bakır oksiklorid % 50 |
WP |
500 g (fidelik ilaçlaması) |
Benomyl % 50 |
WP |
100 g |
Bordo bulamacı |
SIVI |
500+1000 g (fidelik ilaçlaması) |
Captan % 50 |
WP |
250 g/(fidelik ilaçlaması) |
Captan + PCNB %10 +10 |
TOZ |
40 g/m2 ye (toprak ilaçlaması) |
Etridiciazole + PCNB 70 + 250 g/l |
EC |
10 ml |
Formaldehit 400 g/l |
EM |
4 l/m2 ye 150 ml mahlül toprak ilaçlaması |
Hymexazol 360 g/l |
SC |
150 ml |
Hymexazol 360 g/l |
EC |
300 ml |
Mancozeb % 80 |
WP |
200 g/ 100 kg tohuma |
Maneb % 80 |
WP |
200 g/ 100 kg tohuma |
Maneb % 80 |
WP |
250 g (fidelik ilaçlaması) |
Maneb % 80 |
WP |
100 g |
Methyl Bromide % 98 |
GAZ |
60 g/m2 ye (toprak ilaçlaması) |
PCNB % 18 |
TOZ |
35 g/m2 ye (toprak ilaçlaması) |
PCNB % 18 |
TOZ |
60 g/m2 'ye |
Propineb % 70 |
WP |
250 g (fidelik ilaçlaması) |
Propineb % 70 |
WP |
200 g/da |
Thiram % 80 |
WP |
200 g/100 kg tohuma |
Thiram % 80 |
WP |
200 g |
Tolclofos Methyl % 50 |
WP |
100 g |
Trichoderma horzianum % 25 |
WP |
8 g/ 1 kg tohuma (domates) |
Trigoderma Harzianum |
|
10g/m2 tavsiye. |
Sebzelerde Beyaz Çürüklüğü
Hastalığı
Hastalık Tanımı :
Fungus bol miktarda misel verir ve
sonunda bu miseller yumaklar halinde bir araya toplanarak sklerotlar oluşturur.
Fungus, değişik irilikte (0.5-3.0 cm) ve düzensiz şekillerde, koyu kahve veya
siyah renkte, çevre koşullarına dayanıklı sert sklerotları ile kolayca
tanınmaktadır. Sklerotlar bulaşmış oldukları toprakta uzun yıllar kalabilmekte
ve yıldan yıla bitkileri hastalandırmayı sürdürmektedir.
Yaşayış :
Hastalık genel olarak kök ve kök
boğazında ıslak çürümeler ve gelişmiş bitkilerde yaprak ve sürgünlerde solgunluk
şeklinde kendini gösterir. Özellikle nemli ortamlarda genç fidelerin tamamen
çürümesine neden olabilir. Gelişmiş bitkilerde simptomlar önce kök boğazı ve
toprağa yakın olan alt yapraklarda ortaya çıkar. Hastalığın ilerlemesi ile kök
boğazında bol miktarda pamuk beyazlığında misel tabakası oluşur. Zamanla
yumaklar şeklinde toplanan misel tabakaları önceleri kirli beyaz renkte ve
yapışkan bir şekildedir. Sonra havanın etkisi ile koyu kahverengiden siyaha
kadar değişen renkler alarak sert bir tohum şekline dönüşürler. Kuruyan bitki
artıkları ile birlikte toprağa karışırlar. Hastalığa yakalanan bitkilerde çok
tahripkar olduğu için önemli ürün kayıpları meydana gelebilir.
Kültürel
Önlemler :
Hasattan sonra
bitki artıkları yok edilmeli,
Çok
bulaşık olan alanlarda en az 5 yıllık ekim nöbeti uygulanmalı
Sklerotların tohuma ve toprağa karışması
önlenmeli
Hastalığın görülmediği
yerlerde sera tesis edilmeli
Seralar iyi havalandırılarak yüksek nem
önlenmeli
Sık ekimden
kaçınmalıdır.
Kimyasal
Mücadele :
Toprak
ilaçlaması verilen dozda ekimden 5-6 gün önce nemli tarla toprağına serpilir ve
tırmıkla karıştırılır. Yeşil aksam ilaçlamalarında ise fideler şaşırtıldıktan 20
gün sonra ilk ilaçlama yapılır ve 10 gün aralıklarla bir ilaçlama yapılır. Eğer
hastalık görülmüyorsa ilaçlama durdurulmalıdır. Son ilaçlama ile hasat arasında
l hafta olmalıdır.
İlaçlama
Zamanı :
Toprak
ilaçlaması ekimden 5-6 gün önce uygulanmalı , yeşil aksam ilaçlamasına ise
fidelerin şaşırtılmasından 20 gün sonra başlanır ve 10 gün arayla
sürdürülmelidir.
İlaç Detayları :
Etken
Madde |
Formülasyon |
Miktar |
Benomyl % 50 |
WP |
60 g |
Benomyl % 50 |
WP |
75 g/ |
Iprodione % 50 |
WP |
75 g |
Procymidone % 50 |
WP |
75 g |
Sebzelerde Kurşuni Küf Hastalığı
Latincesi :
(Botrytis cinerea Pers.)
Hastalık Tanımı :
Fungus, zayıflık paraziti olarak
bilinir. Ancak uygun koşullarda konukçuyu hastalandırır. Böyle elverişli
koşullar (20-25°C sıcaklık ve % 90-95 orantılı nem) özellikle havalandırması iyi
olmayan örtü altı yetiştiriciliğinde, doğada ve depolarda çoğu zaman
bulunmaktadır. Fungusun sporları renksizdir; kurşuni renkteki görünüşü koyu
renkli sporofor'dan ileri gelmektedir. Fungus, kış mevsimini sklerot halinde
geçirir. İlkbahar gelince sklerotlar çimlenerek miselyum ve konidi verir. Çok
ender durumlarda apotesyum oluşturabilir. Bu organlardan doğaya yayılan
askosporlar ve konidiler, konukçuları bularak gelişme ve üremelerine devam
ederler. Uygun konukçu bulamayan sporlar kurak şartlarda 2 saatten fazla
yaşayamazlar.
Yaşayış :
Çok geniş bir konukçu dizisine sahip
olan kurşuni küf etmeni, her konukçuda değişik görünüşte hastalık tablosu
meydana getirir. Gövde ve meyve enfeksiyonları yapar. Önce toplu iğne başı kadar
küçük olan lezyonlar, epidermis altında gelişerek genişler ve dokulara yayılır.
Epidermis çatlar ve konukçunun su kaybına neden olur. Bu lezyonlarda sklerotlar
da oluşabilir. Gövde ve meyve sapı lezyonları meyve dökümüne neden olabilir.
Konukçunun çiçek zamanında taç yaprakları hastalığa çok duyarlıdır. Fungus bu
kısımlardan girerek meyveye geçer ve meyve çürüklüğünü başlatır. Yumrulu
bitkilerde lezyonlar büyüdükçe yumuşak çürüklük oluşur. Hastalık tarlada başlar,
depoda devam edebilir. Soğan yumruları üzerinde kurşuni renkli küf tabakası
dikkati çeker.
Kültürel
Önlemler :
Seralarda iyi
havalandırma yapılarak sıcaklık ve orantılı nemin yükselmesi önlenmeli,
Bitkiler arasında hava akımının
olabilmesi için sık dikimden kaçınılmalı
Hastalıktan zarar görmüş bitkiler
sökülerek imha edilmeli
Dengeli
gübreleme ve iyi bakım yapılarak bitkilerin sağlıklı gelişmeleri sağlanmalı
Çiğ olasılığına karşı güneş batımından 2
saat önce sera ısıtılmalı
Hasattan
sonra sklerotların toprağa karışmasını önlemek için bütün bitki artıkları
toplanarak yakılmalıdır.
Kimyasal
Mücadele :
İlaçlamalar 10
gün arayla yapılmalı, son ilaçlama ile hasat arasında 15 gün olmalıdır.
İlaçlama
Zamanı :
Çevrede
hastalığın ilk belirtileri görüldüğünde veya bitkiler çiçeklenme devresinde iken
başlanır.
İlaç Detayları :
Etken
Madde |
Formülasyon |
Miktar |
Captan % 50 |
WP |
250 g |
Cyprodinil + Fludioxonil %37,5+25 |
WG |
60 g |
Diethofencarb + Carbendazim 250+250 g/l |
SC |
70 ml |
Fenhexamid % 50 |
WP |
100 g |
Fenhexamid 500 g/l |
SC |
100 ml |
Imazalil 500 g/l |
EC |
30 ml |
Iminoctadine trialbesilate % 40 |
WP |
45 g |
Iprodione |
WP |
75 g |
Procymidone % 50 |
WP |
75 g |
Pyrimethanil 300 g/l |
SC |
125 ml |
Tolyfluanid % 50 |
WP |
200 g |
Vinclozolin % 50 |
WP |
75 g |
Sebzelerde Septerio Leke
Hastalığı
Hastalık Tanımı :
Hastalık etmeninin meydana getirmiş
olduğu lekeler küçük ve kahverengidir. Bu lekelerin ortasında çok küçük siyah
veya kahverengi noktalar halinde piknitler oluşur.
Hastalık etmeninin bir
yıldan diğer yıla geçişi hastalıklı tohum ve bitki artıkları üzerindeki
piknitlerle olur. Fideler üzerindeki lekelerde veya hastalıklı bitki artıkları
üzerinde oluşan sporlar genç bitkilere yağmur, rüzgar ve böceklerle bulaşır.
Hastalık genellikle yaprakta zararlı olduğu gibi yaprak sapında ve tohumda da
zararlı olur. Sporlar iplik şeklinde olup; 5-9 hücrelidir. Etmenin gelişmesi
13-30°C' de meydana gelir. Optimal gelişme ısısı 25° C'dir. Sporulasyon 15° C'
nin üstünde olur.
Yaşayış :
Hastalık yapraklarda ve yaprak
saplarında çok küçük, yuvarlak, kesin hudutlarla ayrılmış kahverengi lekeler
halinde ve bitkinin önce alt yaşlı yapraklarında görülür. Bu lekeler büyür (3 mm
çapına kadar) ve merkezlerinin rengi açık kahverengi olur. Üzerlerinde oluşan
piknitler koyu kahverengi veya siyahtır. Zamanla lekeler bütün yaprağı
kaplayacak şekilde çok sayıda olur. Hastalık şiddetli olduğu zaman meyvelerde ve
yumrularda küçülmeler ve kalite bozuklukları meydana getirir. Hastalığın şiddeti
yağışlı ve rutubetli yıllarda daha da artar.
Kültürel
Önlemler :
Temiz tohum
kullanılması, ekim nöbeti yapılması, hastalıklı bitkiler ve hasat artıklarının
toplanıp yok edilmesi gerekmektedir.Kimyasal
Mücadele :
İlaçlamalar
genellikle rüzgarsız ve erken saatte yapılmalıdır ve yaprakların ilaçla
ıslanması sağlanmalıdır. Son ilaçlama ile hasat arasında 15-20 günlük bir süre
bırakılmalıdır.
İlaçlama
Zamanı :
İlk hastalık
belirtileri görülür görülmez ilaçlamaya başlanılmalıdır.
İlaç Detayları :
Etken
Madde |
Formülasyon |
Miktar |
Bordo bulamacı |
SIVI |
750+1500 g |
Ziram % 80 |
WP |
400 g |