Myosotis scorpioides

UNUTMABENİ (Diğer adları: Boncuk otu, Kuş gözü)

Hodangiller familyasındandır. Anayurdu Avrupa ile Amerika kıtaları olan Myosotis cinsi bir yıllık veya çok yıllık kısa boylu otsu bitkilerin 80 dolayında türü vardır. Bunlardan bazılarının süs bitkisi olarak kültürü yapılmakta ve genellikle Unutmabeni adıyla anılmaktadır. 20-30 cm. kadar boylanabilen çok yıllık unutmabeni (M.scorpioides) bitkisinin yeşil renkli ve mızrak biçimli yaprakları, bitkinin gövdesine sapsız olarak bağlanır. Bitkinin tepesinde yeni açacak kırmızı renkli bileşik çiçek tomurcukları, akrep kuyruğu şeklinde dizilir. Mayıs - Ağustos aylarında açan minik unutmabeni çiçekleri, beş taçyapraklı ve genellikle mavi bazen beyaz ya da pembe renkli olur. Çiçeklerin ortası, kuş gözü gibi sarı lekelidir. Çiçek tarhları ile bordürlere çok yakışan unutmabeni bitkisi, lale ve nergislerle yan yana yetiştirildiğinde pek güzel bir görüntü uyumu sağlar. Unutmabeni, yetiştirilmesi kolay ve bakımı pek zahmetsiz olan süs bitkilerdendir.

İstekleri ve Üretimi
Unutmabeni bitkisi, güneşli ve yarıgölge ortamlarda, nemli ve organik madde bakımından zengin olmak koşuluyla her türlü toprak tipinde iyi gelişir ve özellikle serin yerleri sever. Bitkinin üretimi tohumlarıyla ya da bitkinin kökten bölünmesiyle yapılır. Ancak, unutmabeni bitkisi, döktüğü tohumlarla ertesi yıl kendiliğinden çoğalabilir. Bitkinin tohumları bahçedeki yerlerine ertesi yıl ilkbaharda gelişmeleri için 1520'şer cm. aralıklarla sonbahar mevsiminde ekilir. Bitkinin kökten bölünüp çoğaltılması da sonbahar mevsiminde yapılır. Ama, kışları çok sert geçen yörelerde böyle bölünmüş bitkilerin köklerinin, malçlama yapılarak soğuktan korunması gerekir.

Unutma beni çiçeği tohumu çeşitlerimizi görmek ve satın almak için tıklayınız

Ageratum mexicanum (ya da A.houstonianum)

VAPURDUMANI (Diğer adı: Ageratum)

Bileşikgiller familyasındandır. Anayurdu Meksika olup orada yetişen yabani (doğal) türlerinden 20 kadar kültür türü elde edilmiştir. 7,515 cm. kadar boylanabilen bir yıllık otsu bitkidir. Ama, bazı Vapurdumanı kültür türleri 60 cm. kadar yüksekliğe erişirken yerde 2530 cm. kadar yayılabilirler. Yuvarlak kesitli, çok dallı, yeşil renkli gövdesi; kalp biçimli ve kenarları dişli yeşil yaprakları vardır, ilkbahardan sonbaharın sonlarına kadar salkımlar halinde bol sayıda açan ufak çiçeklerinin rengi maviden mora kadar değişen tonlarda; seyrek olarak da beyaz ve pembe olur. Vapurdumanı bitkisi, bahçelerdeki çiçek tarhlarında çok güzel göründüğü gibi pek yüksek boylu olmayan ama hoş görünümlü bordürler yapmaya da yarar. Bitki evlerde pencere önlerine yetiştirilen plastik kutu saksılara da pek yakışır. Bitkinin yüksek boylu kültür türlerinden, kesme çiçek olarak da yararlanılmaktadır. 

İstekleri ve Üretimi
Bol güneşli ortamları seven vapurdumanı bitkisi, yarıgölge yerlerde de gelişebilir. Organik madde yönünden zengin (bitek) ama gevşek yapılı bahçe toprağını yeğler. Üretimi genellikle tohumuyla, bazen gövde çelikleriyle yapılır. Tohumlan ilkbaharın başlarında sıcak yastıklara ekilir. Bitki iki hafta içinde çimlenir. Küçük fideleri çok duyarlı olduğundan, ilkbahar mevsiminde tüm don tehlikesi bittikten ve toprak ısındıktan sonra bahçedeki yerlerine 1525'er cm. aralıklarla dikilir. Vapurdumanı bitkisi makul düzeyde sulanmalıdır.

Vapur Dumanı çiçeği tohumu çeşitlerimizi görmek ve satın almak için tıklayınız

Veronica türleri

VERONİKA'LAR (Diğer adı: Yavşanotu)

Sıracagiller familyasındandır. Anayurdu bilinmeyen ama dünyanın ılıman ve soğuk bölgelerinde doğal olarak yetişen ya da kültürü yapılan Veronica cinsi bitkilerin 250 dolayında türü bulunmaktadır. Bunlar 75-150 cm. kadar boylanabilen, bazen bir yıllık ya da genelde çok yıllık dayanıklı otsu bitki ve kimi zaman da çalılardır. Dikine gelişen sürgünleri üzerinde karşılıklı dizili, kenarları ince dişli, ucu sivri yeşil renkli yaprakları vardır. İlkbahar sonu ile yaz sonu arasında tek tek ya da salkımlar halinde açan fincan tabağı biçimli çiçekleri pembe, mor, mavi ve beyaz renklerde ya da bu renklerin çeşitli tonlarında olur. Veronika bitkisi, çiçek bahçelerinde, özellikle bordürlerde çok güzel durur. Ayrıca pencere önü, veranda ve balkonlara konulan saksılarda da yetiştirilebilir.

İstekleri ve Üretimi
Veronika bitkisi, bol güneşli ortamları sever ancak yarıgölge yerlere de dayanabilir. Süzek (suyu iyi akıntılı) olmak koşuluyla, sıradan bahçe toprağında bile çok iyi gelişir. Çok yıllık türlerinde bitkinin, toprağa iyice yerleşmesi için birinci kışında üzeri samanla ya da hep yeşil bitkilerin yapraklarıyla örtülüp maçlama yapılarak korunması gerekir. Toprağına iyi yerleşen bitkinin yerinden kımıldatılmaması da doğru olur. Veronika bitkisinin ilk üretimi, ilkbaharda ekilen tohumlarıyla yapılır. Daha sonra bitki, sonbahar ortası ile ilkbahar başı arasında kökünden bölünerek çoğaltılır. Bazı veronika türleri toprağın üzerine devrildiğinden, bunların yanlarına yerleştirilen hereklerle desteklenmeleri de gerekir.

Avena sterilis

YULAF (Diğer adı: Yavşan otu)

Buğdaygiller familyasındandır. Dünyanın pek çok yerinde tahıl bitkisi olarak yetiştirilen Avena cinsi yulafların pek çok türü vardır. Biz, buraya süs bitkisi olarak yetiştirilen A.sterüis türünü alıyor ve kısaca Yulaf diye adlandırıyoruz. 4560 cm. kadar boylanan bu tür, bir yıllık dayanıklı otsu bitkilerdendir. Dikine uzayan sürgünleri boğumlu olan bitkinin yeşil yaprakları, bu boğumlarının arasından şerit biçimini alarak uzar ve uçları yere doğru sarkar. Yaz başlarında açan yeşil renkli çiçekleri, sayısı 211 arasında değişen çiçekten oluşan gevşek salkımlar halindedir. Yulaf bitkisi, çiçek bahçelerinin tarh ya da bordürlerdeki özel yerlerinde boylanarak geliştiğinde veya çiçek düzenlemelerine kurutulmuş olgun tohum salkımları, sap ve yapraklarıyla konulduğunda, gerçekten güzel bir görüntü oluşturur.

İstekleri ve Üretimi
Yulaf bitkisi, bol güneşli ortamları sever ve sıradan bahçe toprağında bile çok iyi gelişir. Tohumlarıyla üretilir. Yulaf bitkisinin tohumları (taneleri), sonbahar ortalarında ya da ilkbaharda doğrudan doğruya yetiştirileceği yerde, bahçe toprağı kazılıp tırmıkla düzeltilerek 30'ar cm. aralıklarla ekilir. Kış düzenlemeleri için uzun kesilen yulaf bitkisi sapları bir kabın içine konulup kabın kenarından tohum salkımlarının sarkması sağlanır. Böylece bitki, kuru ve havadar bir yerde kurumaya bırakılır. Yulaf, üretimi çok kolay ve bakımı pek zahmetsİ2 olan bitkilerden biridir.

Digitalis purpurea

YÜKSÜK OTU (Diğer adı: Yavşan otu)

Sıracagiller familyasındandır. Anayurdu bilinmeyen ancak Akdeniz Havzası, Batı Asya ile Avrupa'nın bazı bölgelerinde yetişen Digitalis cinsi bitkilerin 40 dolayında türü bulunmaktadır. Bunlardan bahçelerimizde süs bitkisi olarak yetiştirilen D.purpurea türünü kitabımıza alıyor ve bitkiyi Yüksükotu diye adlandırıyoruz. Yüksükotu, çok yıllık dayanıklı otsu bitkidir. Dikine uzayan sürgünleri; bitkinin tabanında bir rozet oluşturan ve sürgünlerinin üzerinde almaşık dizili olan, yeşil renkli, dar ve uzunca, hafif tüylü yaprakları vardır. Bitkinin sürgünlerinin tepesinde yaz başlarından sonbahara kadar yoğun salkımlar oluşturarak açan eldiven parmağı ya da yüksük biçimli çiçekleri beyaz, krem, sarı, pembe, lavanta mavisi, morumsu kırmızı, mor ya da gül renginde olur. Yüksükotu bitkisi, çiçek bahçelerindeki sınırlarda, bordürlerde ve kendine özel grup oluşturan tarhlarında güzel durduğu gibi, hiçbir bitkinin gelişip çiçek açmayacağı gölgelik kıyı köşelerde, kayalık bahçelerde de çok iyi gelişerek çiçek açar.

İstekleri ve Üretimi
Aslında korulukların, ağaç altlarının, gölgelik yerlerin ve zayıf toprakların bitkisi olan yüksükotu, bol güneşli ama havadar olan ortamlarda da pek iyi gelişir. Genellikle çok yıllık bitki olmasına karşın, bitkiye iki yıllık işlemi yapılır. İkinci yılında çiçeklenmesi biten yüksükotları, gözden çıkarılıp yerlerinden sökülür. Tohumuyla üretilen bitkinin tohumları, ilkbahar sonuna doğru ya da yaz başlarında doğrudan doğruya bahçedeki yerlerine 4060'ar cm. aralıklarla ekilir. Yüksükotu, üretimi kolay ve bakımı zahmetsiz olan süs bitkilerindendir.

Briza türleri

ZEMBİL OTLARI (Diğer adı: Yavşan otu)

Buğdaygiller familyasındandır. Anayurdu bilinmeyen zembilotu (Briza) cinsi bitkilerin, Kuzey Yarıküre'nin ılıman iklim bölgelerinde yetişen on iki türü bulunmaktadır. Bir yıllık dayanıklı otsu bitkiler olan zembilotlarının, birbirlerine çok benzeyen, yalnızca boyut farkı olan iki türünü kitabımıza örnek olarak alıyoruz. Koca zembilotu (B.maxima) 4565 cm. kadar boylanabilen ve Küçük zembilotu (B.minör) 2535 cm. kadar boy atabilen bitkilerdir. Bu bitkilerin dikine uzayan sürgünleri boğumludur. Boğumların arasından çıkan yaprakları, şerit biçimli ve uzundur. Zembilotunun süsleyici özelliğini sağlayan, haziran ayında oluşup yaz boyunca bitkinin üzerinde kalan ve yere doğru sarkıp en hafif bir rüzgârda bile sallanan tohum zarflarıdır. Bunlar, 12,5 cm. kadar uzunlukta, madalyona benzer yapıda; gümüşi kırmızı, kırmızımsı kahverengi, morumsu yeşil ya da kurumuş yaprak renginde olur. Zembilotu bitkisi, ilginç biçimli tohum zarflarıyla bahçelerdeki bordürlerde güzel durur. Ayrıca kuru zembilotları çiçek düzenlemelerine konulur. Bu amaçla iyice olgunlaşmamış ve tohumlarını dökmemiş bitki dibinden kesilerek toplanır. Gölge ve havadar bir yerde baş aşağı edilip uzunca süre asılarak kurutulur.

İstekleri ve Üretimi
Zembilotları, bol güneşli olmak koşuluyla sıradan bir bahçe toprağında bile iyi gelişir ve tohumlarıyla üretilir. Bitkinin tohumları, ilkbaharda toprak işlenebilir duruma gelince kazılan ve tırmıkla düzeltilen bahçe toprağına 2025'er cm. aralıklarla ekilir. İstenirse bitki kökünden bölünerek de kolaylıkla çoğaltılabilir.

Zinnia elegans

ZİNYA (Diğer adı: Kirli hanım çiçeği)

Bileşikgiller familyasındandır. Anayurdu Meksika olan Zinya, bir yıllık yarı dayanıklı otsu bitkidir. 30-100 cm. kadar boylanabilen zinyanın sürgünleri dikine büyür. Açık yeşil renkli yaprakları gövdede karşılıklı dizili, sapsız, uzunca, oval ya da yürek biçimlidir. Tüm bileşikgillerde olduğu gibi zinyanın da bileşik çiçeğinde çok sayıda dilsi çiçeği ile ortada tüpsü çiçekleri bir çiçek tablasını (kömeci) oluşturur. Bu tablanın genişliği 5-12 cm. kadardır. Yalınkat ya da katmerli olan ve yaz başlarından sonbahara kadar bol bol açan bu çiçekler beyaz, krem, açık sarı, kayısı rengi, turuncu, kırmızı, mor ve hatta yeşil renklerde olur. Birden çok rengi aynı anda taşıyan çiçekler açan kültür türü zinyalar da üretilmiştir. Çiçek tarhları ile bordürler için pek makbul ve süsleyici sayılan zinyalar, kesme çiçek olarak da yeğlenerek kullanılmaktadır. Zinyalar, bahçelerde yetiştirilmesi kolay ve bakımı zahmetsiz olan süs bitkilerindendir.

İstekleri ve Üretimi
Zinya bitkisi, bol güneşli ortamlarda ve her tipteki organik madde yönünden zengin, bitek ve süzek (suyu iyi akıntılı) toprakta iyi gelişir. Sıcak ve kurak havalarda ve bitki çiçek açtığı sürece bol bol sulanması gerekir. Zinya bitkisi tohumuyla çoğaltılır. Tohumları, nisan ayı başında sıcak yastıklara ekilir. Çimlenip gelişen bitkinin fideleri, havalar ve toprak ısındığında mayıs ayı başlarında bahçelerdeki yerlerine şaşırtılarak 1530'ar cm. aralıklarla dikilir.

Zinya çiçeği tohumu çeşitlerimizi görmek ve zinya çiçeği tohumu satın almak için tıklayınız