Aquilegia türleri

HASEKİ KÜPELERİ (Diğer adı: Sultan küpeleri)

Düğün çiçeğigiller familyasındandır. Aquilegia cinsi çok yıllık dayanıklı otsu bitkilerin, biri Güney Afrika'da ve tüm diğerleri Kuzey Yarıküre'nin ılıman bölgelerinde yetişen 70 dolayında türü vardır. 40-90 cm. kadar boylanabilen bu bitkilerin, yoncanınkilere benzer koyu yeşil renkli, yuvarlakça biçimli ve parçalı yaprakları; bu yaprakların arasından uzayan sapların ucunda biri veya birkaç tanesi bir arada olmak üzere açan küpe biçimli hoş çiçekleri vardır. Bitkinin çiçekleri o denli zariftir ki, bir bitkibilimci yazara göre; "Rüzgârda dans eden balerinaları andırırlar..." Bu çiçeklerin taçyaprakları boru gibi uzamış yapıda olup göz alıcı kırmızı, pembe, mor, mavi, sarı ve beyaz renklerde; kimi zaman da bu renklerden birbirine zıt olan ikisini bir arada taşıyarak açar. Hasekiküpeleri bitkisi bahçelerdeki tarhlarda ve bordürlerde çok güzel durduğu gibi, çiçekleri de makbul kesme çiçeklerden sayılır.

İstekleri ve Üretimi
Hasekiküpeleri güneşli yerlerde de gelişebilir ama hafif gölgelik ortamlar bitki için daha uygundur. Toprak tipi konusunda fazla seçici olmayan bitkinin yetiştirildiği toprağa humus ve dolayısıyla nem katacak olan herhangi bir türden bol gübre verilirse daha da iyi gelişir. Hasekiküpesi bitkisi bir yerde tohumlarıyla üretilmeye başlanır. Bir hafta süreyle buzdolabında bekletilip soğuklanma gereksinimi giderilen bitki tohumları yaz ortasında, bitkinin ertesi yılda çiçek açması için önce soğuk yastıklara ekilir. Bitkinin çimlenmesi üç hafta içinde gerçekleşir. Gelişen fideleri bahçede bitkinin yetiştirileceği yere şaşırtılarak 2030'ar cm. aralıklarla dikilir. İlk çiçek açtığı mevsimden iki yıl sonra sararıp solmaya başlayan hasekiküpesi bitkileri gözden çıkarılıp yerlerinden sökülür. Ama bu işlem, bitkinin çoğalması konusunda bir sorun oluşturmaz. Çünkü hasekiküpeleri kendi döktükleri tohumlarla oldukları yerde çoğalırlar. Ayrıca bitki sonbaharda kökünden bölünüp aynı aralıklarla dikilerek de çoğaltılabilir.

Haseki küpesi tohumu satın almak için tıklayınız

HERCAİ MENEKŞE

Menekşegiller familyasındandır. Anayurdu kesin olarak bilinmeyen hercai menekşelerin melez türleri ilk kez Avrupa'da üretilmiş, oradan çiçekler dünyasına tanıtılarak sevdirilmişlerdir. 20 cm. kadar boylanabilen hercai menekşeler çok yıllık ya da iki yıllık bitkiler olmalarına karşın, bir yıllık işlemi görürler. Ucuna doğru sivrilen oval biçimli, kenarları dişli yaprakları yeşil renklidir. Hafif ama hoş kokulu çiçekleri ilkbahardan başlayıp serin yerlerde yaz mevsimi boyunca açar. Bu çiçeklerde dördü aşağı, biri yukarı doğru bakan beş iri ve güzel taç yaprağı bulunur. Doğal hercai menekşeler sarı renkte çiçek açarken kültür türlerinde beyaz, mor, mavi ve koyu kırmızı renklerde, üzeri düz ya da çizgili veya lekeli çiçek açan örnekleri de elde edilmiştir. Kentlerin kirli havasına kolayca uyum sağlayan hercai menekşeler, bahçe ve parklardaki çiçek tarhlarında yetiştirildiğinde çok süsleyici oldukları gibi, saksı ve plastik kutularda yetiştirilerek de pek hoş pencere önü ve özellikle balkon bitkisi özelliği kazanırlar.

İstekleri ve Üretimi

hercai menekşeler, ılıman iklim koşullarında sabah güneşini gören yerleri sever. Öğle güneşini gören yerlerde çiçek açma süresi kısalır. Nemli ve bitek toprakları yeğleyen hercai menekşeler susuz bırakılmamalıdır. Bitkinin solan çiçekleri koparılırsa çiçek açması teşvik edilmiş olur. On beş gün süreyle buzdolabında bırakılarak soğuklanma dönemi geçirmiş tohumlarıyla çoğaltılan hercai menekşelerin fideleri, genellikle profesyonel üreticileri tarafından ilkbahar başlarında tüpler içinde satışa çıkarılmaktadır. Böyle tüpler içinde sağlanan fideleri, bahçelerdeki yatağında 1520'şer cm. aralıklarla dikilir.

Menekşe çiçeği tohumu satın almak için tıklayınız

HOROZ İBİĞİ (Diğer adı: Süpürge çiçeği)

horoz ibiğigiller familyasının örnek bitkileridir. Anayurdu Asya anakarasının tropikal bölgeleri olan bir yıllık horoz ibiği bitkilerinin iki önemli türü bulunmaktadır: Bunlardan C.cristata 2030 cm. kadar boylanabilir. Çok dallı sürgünleri dikine gelişir. Geniş şeridimsi ya da oval biçimli yapraklan vardır. Yaz aylarında genellikle kırmızı renkte, bazen sarı ya da beyaz renkte açan çiçekleri toplu haldedir ve horozların ibiğine benzer bir görüntü oluşturur. 90 cm. kadar boylanabilen C.plumosa türü horozibiklerinin ise dikine gelişen kırmızımsı bir gövdesi ve sarımsı yeşil renkli oval biçimli yaprakları vardır. Gene yaz mevsiminde açan ve kırmızı, sarı, mercan ya da gül rengi olan çiçekleri devekuşu tüylerinin biçimini andırır. Horozibikleri, ilginç kesme çiçeklerdendir. Bu çiçekler gölge ve havadar bir yerde özenle kurutulup kışlık çiçek düzenlemelerinde kullanılır. horoz ibiği bitkileri bahçelerdeki çiçek tarhlarında güzel bir görüntü oluşturur. Haziran - temmuz aylarında 1520 cm. uzunlukta salkım ya da seyrek başaklar şeklinde açan çiçekleri sarı, beyaz, mavi ya da kırmızı renklerde ve pek gösterişli olur. Yüksek boyuyla bahçede duvarlarının veya çitlerin önüne çok yakışan bu bitkinin uzun ömürlü kesme çiçekleri, çiçek düzenlemelerine özellikle yeğlenerek konulmaktadır.

Horoz ibiği çiçeği tohumu satın almak için tıklayınız

Hoşta (ya da Funkia) türleri

HOSTALAR (Diğer adı: Süpürge çiçeği)

Zambakgiller familyasındandır. Anayurdu Çin, Kore ile Japonya olan ve Avusturya İmparatoru'nun doktoru N.T. Hosta'nın adıyla adlandırılan Hoşta cinsi bitkilerin 40 kadar türü bulunmaktadır. Bunlar, 50100 cm. kadar boylanabilen çok yıllık yumrulu, dayanıklı otsu bitkilerdir. 60 cm'ye kadar uzayan mavi yeşil renkli, derin damarlı ve kalın dokulu yaprakları terzi elinden çıkmış gibi güzel görünüşlüdür. Ayrıca beyaz ya da altın rengi alacalı yaprakları olan hostalara da rastlanır. Böyle gösterişli olan yapraklarının arasında uzayan saplarının ucunda, yaz ortasından sonbahara kadar açan lavanta mavisi renkli, sarkık salkımlı çiçekleri de hoştur. Ama, bitkinin görkemli

yapraklarının yanında bu çiçekler daha az dikkati çeker. Hostalar uzun yürüyüş yolları boyunca, tarhlarda grup bitkisi olarak; bordürlerde, kayalık bahçelerde ve veranda önlerinde pek güzel durur. Çok iyi yer örtücüsü olup ağaç altlarında da iyi gelişir.

İstekleri ve Üretimi

Hostalar yarıgölge ortamları, organik madde yönünden zengin bitek ve nemli toprakları sever. Ancak, zayıf topraklara da dayanabilen bitkilerdir. Sıcak ve kurak havalarda sulanmaları ihmal edilmemelidir. Hostalar tohumuyla üretilebilir. Ama, bitkinin yumru köklerinin bölünmesiyle yapılan üretimi daha hızlı ve etkilidir. Böylece bölünen bitki bahçede 5060'ar cm. aralıkla ve özenle hazırlanan yerlerine dikilir. Kimi zaman bitkinin yapraklarına dadanıp onları kemiren sümüklüböceklerle, uygun tarım koruma ilaçları kullanılarak etkin bir mücadele, kesintisiz olarak sürdürülmelidir.

Dianthus barbatus

HÜSNÜ YUSUF (Diğer adı: Kıllı karanfil)

Karanfilgiller familyasındandır. Anayurdunun Akdeniz Havzası'nda olduğu sanılmakta, yabani örnekleri ülkemizde Trakya bölgesinin kayın ormanlarında görülmektedir. 4060 cm. kadar boylanabilen iki yıllık dayanıklı otsu bitkidir. Ama, çoğu kez hüsnü yusuflara bir yıllık bitki işlemi uygulanmaktadır. Otlara benzeyen yeşil ya da bazen gri yeşil yapraklan; ilkbahar sonunda başlayıp tüm yaz boyunca bol bol açan kırmızı, pembe, beyaz ve sayılan bu renklerin ikisini bir arada çok hoş biçimlerde taşıyan, yalınkat ya da katmerli açan güzel çiçekleri vardır. hüsnü yusuf bitkisi çiçek tarhlarında, bordürlerde ve kayalık bahçelerde yetiştirildiği gibi evlerde pencere önü ve balkonlara konulan plastik kutu saksılarda da çok güzel durur. Ayrıca, bitkiden kesme çiçek olarak da yararlanılır.

İstekleri ve Üretimi

hüsnü yusuf bitkisi bol güneşli ortamları; organik madde yönünden zengin bitek ve süzek (suyu iyi akıntılı) toprakları sever. Az su ister. Bitki, tohumlarıyla üretilir. Tohumları ilkbaharda havalar ve toprak ısındığında, doğrudan doğruya bahçelerde hazırlanmış yerlerine, 2025'er cm. aralıklarla ekilir. Orada gelişen bitki, yaz ortalarında çiçek açar. Daha erken çiçek açması için tohumları kapalı mekânlarda sıcak yastıklara ilkbaharın başında ekilir. Ayrıca hüsnü yusuf bitkisi, gövde çelikleri ya da yan sürgünlerinin daldırılmasıyla da daha etkin ve hızlı bir şekilde üretilebilir.

Hüsnu Yusuf Çiçeği tohumu satın almak için tıklayınız

Pelargonium flagrans

ITIR

Sardunyagiller familyasındandır. Anayurdu Güney Afrika olan ve 60 - 90 cm. kadar boylanabilen çok yıllık yarı dayanıklı otsu bitkilerdir. Derin girintili çıkıntılı, kenarları oya gibi süslü, açık yeşil ya da normal yeşil renkli, keskin kokulu yaprakları vardır. Türlerine göre kokuları, hindistancevizi, limon ya da başka meyvelerinkine benzer. Çiçekleri yazdan sonbahara kadar açar ve koyu pembeden beyaza kadar değişen tonlarda olur. Itırlar, yakın akrabaları olan sardunyalar gibi çiçek tarhlarında, kayalık bahçelerde ve bordürlerde olduğu gibi, evlerde balkonlara ve pencere önlerine konan saksılarda da güzel durur.

İstekleri ve Üretimi

Güneşli ama serin ve havadar ortamları seven ıtırlar, yarıgölge yerlere de dayanabilirler. Toprak bakımından hiç de seçici değillerdir. Yarı bitek topraklarda yetiştirildiğinde toprağa biraz kompozit ya da herhangi bir gübre katılırsa gelişimleri hızlanır. Çiçek açtıkları dönemde bolca sulanması gereken ıtırların çiçekli dönemi sona erince verilen suyu azaltılmalıdır. Aksi takdirde, kök çürümeleri başlar. Kış mevsiminde don olayına karşı pek duyarlı olan ıtırların, saksıdaysa, kapalı mekânlara alınmaları gerekir. Itırlar tohumlarıyla çoğaltılabilir. Ama daha hızlı üretimleri, yapraksız gövde çelikleriyle yapılır. Biraz özenle çok iyi gelişen ıtır bitkileri toprak üzerinde iyice yayıldığından, bahçeye en az 40 - 50'şer cm. aralıklarla dikilmelidir.

Lathyrus odorata ITIR ŞAHİ ÇİÇEĞİ (Diğer adı: Kokulu bezelye) Baklagiller familyasındandır. Anayurdu Güney Avrupa ile özellikle Sicilya adası olan Latyrus cinsi bitkilerin 160 dolayında türü vardır. Bunlardan bazıları ülkemizde de yetişmekte; kitabımıza örnek olarak aldığımız ve Itırşahi çiçeği (L.odorata) diye adlandırdığımız tür, uzun yıllardır süs bitkisi olarak bahçelerimizi süslemektedir. 1,53 m. kadar boylanabilen ve bir yıllık dayanıklı tırmanıcı bitki olan ıtırşahi çiçeğinin dikine uzayan sert sürgünlerinin üzerinde karşılıklı dizili, yeşil renkli ikili yapraklan ve bitkinin tutunmasına yarayan sülükleri yer alır. Sürgünlerin ucunda yaz başından sonbahar

başlarına kadar 5 cm. kadar genişlikte kızıl, mavi, mor ya da gül renginde ve bezelye bitkisinin çiçeklerine benzeyen hoş kokulu çiçekleri, aralarında yaprak bulunmadan dört ila yedili çiçek içeren salkımlar halinde açar. Itırşahi çiçeği özellikle bahçelerde arkasındaki çirkinlikleri gizleyici süs bitkisi olarak ekilir. Tarhlarda ya da bordürlerde çok güzel durur. Ayrıca çiçekleri, kesme çiçek olarak pek makbuldür.

İstekleri ve Üretimi

Itırşahi çiçeği bitkisi bol güneşli ama serin ortamları; süzek (suyu iyi akıntılı), organik madde yönünden zengin bitek ve derin toprakları sever. Kökleri ve dolayısıyla toprağı sürekli nemli tutulmalı, yaz mevsiminde sıcak ve kurak günlerde bitkiye bolca su verilmelidir. Ayrıca tırmanıcı bitki olduğundan hereklenmeli yani yanına sülükleriyle sarılıp tırmanacağı kazık, tel örgü vb. gibi destekler dikilmelidir. Bitkinin yetiştirileceği toprağın, sonbahardan derin kazılıp hazırlanması ve iyi yanmış çiftlik gübresiyle gübrelenmesi yararlı olur. Tohumuyla üretilen bitkinin tohumları, son donlardan altı hafta kadar önce kapalı mekanlardaki sıcak yastıklara ekilir. Burada gelişen fideleri havalar ve toprak ısındığında bahçedeki yerlerine şaşırtılarak 15'er cm. aralıklarla dikilir. Yerinde boy atan bitkinin köküne boğaz doldurma işlemi uygulanır, yani toprak biraz kabartılıp bitkinin köküne bastırılır. Bu arada yanına herek denilen destek dikilir. Bitkiye üç haftada bir sülfat ve fosfat içeren kompoze ticari gübre verilmesi ve solan çiçeklerinin tohum içeren bakla oluşturmadan koparılıp atılması da yararlı olur.

Itırşahi çiçeği tohumu satın almak için tıklayınız