Silene pendula (ya da S.gracea veya S.rosea)

NAKİLÇİÇEĞİ (Diğer adları: Salkımçiçeği, Silene)

Karanfilgiller familyasındandır. Anayurdu Kuzey Yarımküre'nin ılıman bölgeleri, Afrika ve Akdeniz Havzası olan Silene cinsi bir ya da çok yıllık otsu veya çalımsı bitkilerin 250 dolayında türü vardır. Bunlardan özellikle S.pendula türü, ülkemizde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Nakil çiçeği denilen ve 15-25 cm. kadar boylanabilen bu tür, bir yıllık otsu bitkidir. Yerde yayılıcı özellik taşıyan sarkık sürgünleri ve karşılıklı dizili, yumurtamsı ya da mızrak biçimli yeşil yaprakları vardır, ilkbahar mevsiminden başlayıp yaz ortalarına kadar tek tek ya da bir arada açan bol sayıdaki çiçekleri küçük, borumsu biçimli ve soluk pembe-beyaz renkli olur. Fazla boylanmayan ve uzunca süre çiçekli kalan nakil çiçeği bitkisi kayalık bahçelerde çiçek tarhları ve bordürlerde yetiştirilmeye çok uygundur.

İstekleri ve Üretimi
Nakil çiçeği bitkisi bol güneşli ortamları sever ve süzek (suyu iyi akıntılı) olan orta derecede biteklikte her tipteki bahçe toprağında iyi gelişir. Yetiştirilmesi ve bakımı kolay, zahmetsiz bir bitkidir. Tohumlarıyla çoğaltılır. Bitkinin tohumları sonbahar mevsiminde kapalı mekanlardaki soğuk yastıklara ekilir. İlkbahara kadar çimlenip gelişen fideleri, ilkbahar mevsiminde havalar ve toprak 16-19 dereceye kadar ısınınca bahçelerde yetiştirileceği yerine, toprakta sıra üzerinde 15-20'şer cm. aralıklarla şaşırtılarak dikilir. 

Nemesia strumosa

NEMEZYA (Diğer adları: Salkım çiçeği, Silene)

Sıracagiller familyasındandır. Anayurdu Güney Afrika'nın dağlık yöreleri olan ve Eski Yunanca'da 'Aslanagzının benzeri' anlamına gelen Nemesia sözcüğünü bilimsel adında taşıyan bu bitki cinsinin 70 dolayında türü bulunmaktadır. Bunlardan bahçelerimizde süs bitkisi olarak yetiştirilen N.strumosa türünü kitabımıza alıyor ve kısaca Nemezya diye adlandırıyoruz. Nemezya, 1530 cm. kadar boylanabilen bir yıllık yarı dayanıklı otsu bitkidir. Karşılıklı dizili, mızrak biçimli, yeşil renkli yapraklarının kenarları dişlidir. Yaz boyunca açan huni ya da boru biçimli çiçekleri beyaz, sarı, bronz, pembe, koyu kırmızı, lavanta mavisi ya da sayılan bu renklerin karışımı ve gösterişli salkımlar halinde olur. Nemezya bitkisi aşağıda sayılan isteklerine uyularak yetiştirildiğinde, çiçek bahçelerinin bordur ve sınırlarında çok güzel durur. Ayrıca makbul kesme çiçeklerden sayılır.

İstekleri ve Üretimi
Nemezya bitkisi fazla sıcağa hiç dayanamaz ve hemen ölür. İklimi serin olan kıyı ve dağlık yörelerde çok iyi gelişir. Buralarda bol güneşli ortamda; iyi yanmış çiftlik gübresi ve kompozit ile zenginleştirilmiş bitek, süzek (suyu iyi akıntılı) ve hafif asitli toprakta yetiştirilmelidir. Çiçek açtığı dönem boyunca toprağının nemli tutulması gerekir. Bitki, tohumlarıyla üretilir. Kış sonu ya da ilkbahar başında kapalı mekânlarda soğuk yastıklara ekilen tohumlarından elde edilen fideleri gelişince, ilkbaharda bahçelerde bitkinin yetiştirileceği yerlere şaşırtılır ve 15'er cm. aralıkla dikilir.

Nemophila menziesi

NEMOFİLA (Diğer adları: Salkım çiçeği, Silene)

Suyaprağıgiller familyasındandır. Anayurdu Kuzey Amerika olan ve bilimsel adında bulunan Eski Yunanca Nemophila sözcüğü 'ağaçları seven' anlamı taşıyan bitkiler, özellikle ABD'nin Kaliforniya eyaletinde doğal olarak yetişmektedir. Bu cinsten bitkilere örnek olarak kitabımıza N.menziesii türünü alıyor ve kısaca Nemofila diye adlandırıyoruz. 1520 cm. kadar boylanabilen nemofila, bir yıllık yarı dayanıklı otsu bitkidir. Dikine uzayan sürgünleri, bu sürgünler üzerinde uzayan saplarda karşılıklı dizili yeşil renkli küçük yaprakları vardır. Yaz aylarında sürgünlerin ucunda tek tek ama bolca açan ve 2,54 cm. genişlikte olan çiçekleri, bir teker şekli oluşturan beş taçyapraklı ve fincan biçimlidir. Bu çiçeklerde taçyapraklarının çevresi gök mavisi ve ortası beyaz renkli olur. Nemofila bitkisi tarhlarda, bordürlerde ve kayalık bahçelerde çok güzel durur. Çiçekleri, kesme çiçek olarak makbul sayılır ama suya konulduğunda pek kısa ömürlü olur.

İstekleri ve Üretimi
Nemofila bitkisi güneşli ve hafif gölge ortamları; süzek (suyu iyi akıntılı) ve hafif toprakları sever. Yaz mevsiminde gece sıcaklığının 18 derecenin altına indiği yörelerde daha iyi gelişme gösterir. Bitki, tohumlarıyla üretilir. Şaşırtılması güç olduğundan ilkbaharda bahçe toprağı işlenecek duruma geldiğinde, kazılıp tırmıkla düzeltilen toprağa tohumları 15'er cm. aralıklarla ekilir. Don olayının pek yaşanmadığı Güney Ege ile Akdeniz bölgelerimizde, nemofila bitkisinin ilkbaharda erkenden çiçek açması için tohumları sonbaharda ekilebilir.

Narcissus pseudonarcissus

NERGİS (Diğer adı: Zerrin)

Nergisgiller familyasının örnek bitkilerindendir. Anayurdu Batı Asya, Güney Avrupa ve Akdeniz Havzası olan nergislerin pek çok doğal ve kültür türü bulunmaktadır. Bunlardan kısaca Nergis diye adlandıracağımız N.pseudonarcissus türü, soğanlı ve dayanıklı çok yıllık otsu bitkilerdendir. 2040 cm. kadar boylanabilen bitkinin yaprakları yeşil renkli, şerit biçimli ve uzundur. Bu yaprakların arasında hemen hemen yapraklar kadar uzayan sürgünlerin ucunda nisan, mayıs aylarında açan gösterişli çiçekleri, sarı rengin çeşitli tonlarında ve çok hoş kokuludur. Yalınkat ya da katmerli açan çiçekleriyle nergisler, tarhlarda ve bordürlerde pek gösterişli grupları oluşturur. Ayrıca kesme çiçek olarak da makbul sayılırlar.

İstekleri ve Üretimi
Nergisi bitkisi güneşli ve yarıgölge ortamları; kumlu, tınlı ve süzek (suyu iyi akıntılı) toprakları sever. Üretimi soğanlarıyla yapılır. Üretimde kullanılan nergis soğanlarının 610 hafta süreyle soğuklanma dönemi geçirmiş olması gerekir. Böyle soğanlar, sonbahar mevsiminde üst kısmı toprağın yüzüne bakacak şekilde toprakta 1015 cm. derine ve 1020'şer cm. aralıklarla ekilirler. Nergis bitkisinin çiçek açma dönemi bitip de yaprakları sarararak solmaya başlayınca, soğanları topraktan sökülerek uygun yerde korunmaya alınır. Ya da soğanlar ertesi yıl bitkinin orada yeniden sürmesi için toprakta bırakılır. Bitkinin kökten bölünmesi ya da yan sürgünlerinin daldırılmasıyla çoğaltılması ise, ilkbahar mevsiminin başlarında yapılır. Nergis, üretimi kolay ve bakımı pek zahmetsiz olan süs bitkilerindendir.

Nergis çiçeği tohumlarını görmek ve nergis çiçeği tohumu satın almak için tıklayınız

Nymphaea alba

NİLÜFER (Diğer adları: Aknilüfer, Beyaz sugülü, Sugülü, Suzambağı)

Nilüfergiller familyasının örnek bitkilerindendir. Anayurdu kesin olarak bilinmeyen Nymphaea cinsi çok yıllık otsu, rizomlu (kök gövdeli) ve dayanıklı su bitkilerinin 50 dolayında doğal ve kültür türü bulunmaktadır. Burada, kökeni Avrasya ve Kuzey Afrika olan ve kısaca Nilüfer diye adlandıracağımız Aknilüfer (N.alba) türünü örnek olarak ele alıp açıklıyoruz. Çünkü bu tür, ülkemizde ve dünyada süs bitkisi olarak en yaygın biçimde yetiştirilen nilüferlerin başında gelmektedir: Nilüferin suda yüzen iri saplı, koyu yeşil renkli, yuvarlak yapraklarının çapı 30 cm. kadar olabilir. Bitkinin haziran-ağustos ayları arasındaki dönemde genellikle günün 07.00-16.00 saatleri arasında açan ve gene suyun üzerinde yüzen beyaz renkli ve fincan biçimli, 8-20 cm. genişlikteki çiçekleri, hafif ama hoş kokuludur. Ancak nilüferlerin, kırmızı, pembe, sarı ve mavi renkte açan ve çok hoş kokulu çiçekleri olan türleri de vardır. Nilüfer bitkisinin bu çiçeklerinden olgunlaşan meyveleri, bitkinin gövde ve kökleri gibi suyun altında meydana gelir. Nilüferler, durgun sularda ve bahçelerdeki süs havuzlarında yetiştirilir ve çok dekoratif özellikler taşır.

İstekleri ve Üretimi
Bol güneşli ortamları, tatlı ve hareketsiz sularda yetişmeyi seven nilüferlerin bulundukları suyun derinliği 2025 cm'den 11,5 m'ye kadar değişebilir. Bitki havuzda yetiştiriliyorsa havuzun dibine, kumu az ama yeterince organik madde içeren gübreli toprak konulmalıdır. Bir nilüfer bitkisinin kapladığı alan, güçlü oluşuna bağlı olarak 1/4 ile 6 metrekare arasında değişebilir. Nilüferler, rizomlarının (kök gövdelerinin) bölünmesiyle kolayca çoğaltılabilir. Bir kap içine konulmuş gübreli toprağa rizomlar, sürgün gözü yukarı bakacak şekilde daldırılır. Sonra bu kap suya daldırılır. Suda yüzmemesi için bir kenarına ağırlık konur. Rizomlar arada bir kontrol edilir. Kök verdikleri görülünce, bunlar, içinde bahçe toprağı ile çayır çimi bulunan sepetlere aktarılır. Gene bir ağırlık konularak suya daldırılır. Doğal su birikintilerinde nilüfer yetiştirilirken rizomlar doğrudan doğruya birikintinin altındaki toprağa daldırılır. Böylece suyun altında gelişen bitki, gövde ve saplarını suyun yüzüne doğru uzatıp yaprak ve daha sonra çiçeklerini geliştirir.

Lavatera rosea (ya da L.îrimestris)

PAMUKÇİÇEĞİ (Diğer adları: Aknilüfer, Beyaz sugülü, Sugülü, Suzambağı)

Ebegümecigiller familyasındandır. Anayurdu bilinmeyen ama Asya, Avrupa, Kuzey Amerika ve Avustralya anakaralarında yaygın biçimde yetişen Lavatera cinsi bitkilerin 25 kadar türü bulunmaktadır. Bu cinsten bitkilere bilimsel adı, on yedinci yüzyılda İsviçre'de doğa bilimci ve doktor olarak etkin biçimde çalışan Lavater kardeşlerin adlarından esinlenilerek verilmiştir. Kitabımıza örnek olarak aldığımız Pamuk çiçeği (L.rosea., 60-120 cm. kadar boylanabilen bir yıllık dayanıklı otsu bitkidir. Ülkemizde de doğal çırak sıkça yetişen bu türün üç parçalı açık yeşil renkli, kalp ya da böbrek biçimli yaprakları vardır. Yaprak koltuğundan çıkan ve temmuz ayından sonbahardaki ilk donlara kadar bol bol açan pembe ya da beyaz renkli yalınkat ama gösterişli çiçekleri 510 cm. genişlikte olur. Pamuk çiçeği bitkisi, mevsimlik bir yıllık) bitki olmasına karşın, bahçelerde fazla yüksek olmayan çitleri oluşturmaya yarar. Şaşırtıcı güzellikteki iri ve gösterişli çiçekleri de, makbul kesme çiçeklerden sayılır.

İstekleri ve Üretimi
Pamuk çiçegi bitkisi bol güneşli ortamlarda ve sıradan ama organik madde yönünden zengin bitek bahçe topraklarında iyi gelişir. Tohumlanyla üretilen bitki şaşırtılmayı hiç sevmez. Bu nedenle tohumları, ilkbaharda bahçe toprağı işlenecek duruma gelince, kazılan ve tırmıkla düzeltilen toprağa 60'ar cm'lik aralıklarla ekilir. Pamuk çiçeği, üretimi kolay ve bakımı zahmetsiz olan bitkilerdendir.

Petunia x hybrida

PETUNYA'LAR (Diğer adı: Kahkahaçiçeği)

Patlıcangiller familyasındandır. Anayurdu Güney Amerika ve özellikle Arjantin'dir. Ama petunyalar dünyadaki hemen hemen her türlü iklim koşullarına uyum sağlamış olan ve sevilerek yetiştirilen çiçeklerdendir. Bir yıllık ve çok yıllık doğal türlerinden pek çok melezleri üretilmiş olan petunyaların bodurları 1520 cm. boylanabilirken öteki türleri 30 cm. yüksekliği aşar. Bitkinin çok dallı dikine ya da toprağına üzerine sürünerek gelişen gövdesi; yeşil renkli, oval biçimli ve kenarları dişsiz basit yaprakları vardır. Petunya'lar yaz boyunca bol bol açan boru biçimli beş taçyapraklı çiçekleri yönünden iki ana gruba ayrılırlar: Birinci grup, her türlü iklim koşullarına dayanıklılık gösteren ve 5 cm. çapında çiçekleri olan petunyalar, diğer grup ise, biraz daha duyarlı olan 10 cm. genişlikte çiçekler açan petunyalardır. Çiçekleri düz kırmızı, kızıl, mavi, mor, pembe, mercan ve somon renginde ya da bu renklerin ikisi bir arada çizgili olarak açan petunyaların bu çiçekleri, özellikle akşamları çok hoş kokulu olur. Petunya'lar, bahçelerde çiçek tarhlarında, evlerde pencere önleri ve balkonlarda saksı, plastik kutu ya da sarkan sepet saksılarda çok güzel, benzersiz bir görüntü oluşturmak üzere sevilerek yetiştirilir.

İstekleri ve Üretimi
Petunya'lar bol güneşli yerleri severlerse de günün birkaç saatini gölgede geçirmeye dayanabilir. Makul düzeyde sulanan bitkinin yazın, çiçek açtığı dönemlerde bol bol sulanması gerekir, iyi gübrelenmiş, kum ve kil karışımı gevşek topraklan yeğleyen bitki, tohumlarıyla ya da yeşil gövde çelikleriyle çoğaltılır. Ancak, tohumlarının yozlaşmaması ve çıkan bitkinin çiçek veriminin azalmaması için birkaç yılda bir değiştirilmesi gerekir. ilkbahar başlarında sıcak yastıklara ekilen tohumları iki hafta içinde çimlenir. 2-3 yapraklı bitki haline geldiklerinde saksı ya da tüplere şaşırtılır. Çiçekçilerde ilkbahar mevsiminde tüpler içinde satışa çıkarılır. Bu şekilde sağlanan petunyalar, 20-30'ar cm. aralıklarla bahçelerdeki yerlerine şaşırtılıp dikilir. Petunya'ların çelikle üretimi, temmuz - ağustos aylarında kumlu toprakta yapılır. Bitki bu yöntemle kolayca köklenir

Petunya çiçek tohumlarımızı görmek ve petunya çiçeği tohumundan satın almak için tıklayınız

Centaura cyanus

PEYGAMBERÇİÇEĞİ (Diğer adları: Gökbaş, Mavi kantaron)

Bileşikgiller familyasındandır. Anayurdu Akdeniz Havzası ile Yakındoğu bölgeleri olan Centaura cinsi bitkilerin 500 dolayında türü vardır. Bundan ülkemizde doğal olarak yol kenarları ve ekin tarlalarında yetişen, bahçelerimizde kültürü yapılarak süs çiçeği olarak da yetiştirilen C.cyanus'u kitabımıza örnek olarak alıyor ve kısaca Peygamberçiçeği diye adlandırıyoruz. 15-60 cm. kadar boylanabilen bu tür, bir yıllık dayanıklı otsu bitkidir. Dikine uzayan sürgünlerinin üzerinde almaşık dizili gri-yeşil renkli ve şeridimsi biçimli yaprakları; yaz aylarında sürgünlerinin ucunda 5 cm. genişliğe kadar açan mavi renkli hoş görünüşlü bileşik çiçekleri vardır. Kırmızı, pembe, beyaz, lavanta mavisi ve kestane renginde çiçek açanlarına da rastlanır. Gruplar halinde yetiştirildiğinde çiçek tarhları, bordürler ile sınırlarda ve pencere önü saksılarında çok etkileyici görüntüler yaratan peygamber çiçekleri, makbul kesme çiçek veren bitkilerden sayılmaktadır.

İstekleri ve Üretimi
Peygamberçiçeği bitkisi bol güneşli ortamları sever. Süzek (suyu iyi akıntılı) olması koşuluyla her türlü toprak tipinde iyi gelişir. Bitkinin üretimi tohumlarıyla yapılır. Şaşırtılması güç olan bitkinin kışa dayanıklı tohumlan, ilkbaharda bitkinin erkenden uyanıp gelişmesi için sonbahar mevsiminde doğrudan doğruya yetiştirileceği yere 20-25'er cm. aralıklarla ekilir. Üretimi kolay ve yetiştirilmesi çok zahmetsiz bir bitki olan peygamberçiçeğinin bol çiçek açması için solan çiçeklerinin koparılması iyi olur.