Çiçek Çeşitleri Alfabetik Sıralama A 1
Abronia umbellata
ABRONYA (Diğer adı: Kum minesi)Anayurdu ABD'nin Kaliforniya eyaleti olan Abronia cinsi bitkilerin 12 türü bulunmaktadır. Bunlardan bahçelerimizde süs ritkisi olarak yetiştirilen A.umbelleta cinsini Abronya diye adlandırıyoruz. 15 cm. kadar boylanabilen abronya, çok yıllık yarı dayanıklı otsu bitkidir. Ancak, çok sert geçen kışlara dayanamadığından bitkiye çoğu kez bir yıllık işlemi uygulanır; yani havalar pek soğuyunca bitki gözden çıkarılıp sökülür. Yere yatarak gelişen kısa sürgünleri, soluk yeşil renkli yaprakları vardır. Bitkiye aranan güzelliğini veren, uzunca bir sapın ucunda sık salkımlar halinde yaz aylarında açan gül rengi ve hoş kokulu çiçekleridir. Abronya bitkisi yüksek boylu olmamasına karşın, bahçelerde yürüyüş yollan boyunca ve bordürlerde; evlerde pencere önü ile balkonlara konulan plastik kutu saksılar ile sarkan sepet saksılarda çok güzel durur. El buketlerine konulan makbul kesme çiçeklerden sayılır.
İstekleri ve Üretimi
Abronya bitkisi, bol güneşli ve serin ortamları; kumlu, hafif ve kuru toprakları sever. Bu nedenle bitki için ideal olanı, deniz kıyısındaki bahçelerde yetiştirilmesidir. Üretimi tohumlarıyla yapılır. Tohumlan, ilkbaharda beklenen son donlardan altı hafta önce kapalı mekanlardaki soğuk yastıklara ekilir. Çimlenip yapraklan biraz irileşen bitki, hemen tüplere ve daha sonra havalar iyice ısınınca bahçedeki yerlerine şaşırtılır; 15-25'er cm. aralıklarla dikilir. Ya da bitkinin tohumları, ülkemizde Ege ve Akdeniz kıyı şeridi gibi kış mevsimini ılık geçiren yörelerde, doğrudan doğruya bahçelerdeki yerlerine, sonbahar mevsiminde aynı aralıklarla ekilir.
Eschscholzia californica
ACEM LALESİ (Diğer adı: Güneştopu)
Gelincikgiller familyasındandır. Bilimsel adında Rus doğa araştırmacısı doktor J. F. Eschoscholzi'nin adını taşıyan Eschoscholtzia cinsi bitkilerin anayurdu bilinmemekte, ancak 15 dolayında doğal türü Kuzey Amerika'nın çöl ve steplerinde yetişmektedir. Bunlardan bahçelerimizde pek sevilerek süs bitkisi olarak yetiştirilen E.californica türünü kitabımıza alıyor ve kısaca Acemlalesi diye adlandırıyoruz. 20-50 cm. kadar boy atabilen acemlalesi, iki ya da çokyıllık dayanıklı otsu bitkidir. Ancak çoğu kez birinli yaprakları vardır. Bitkiye aranan güzelliğini veren, uzunca bir sapın ucunda sık salkımlar halinde ci mevsimi sonunda bozulduğundan, bu bitkiye biryıllık işlemi uygulanır. Dikine uzayan sürgünleri vardır ama bitki enlemesine daha fazla gelişir. Çok parçalı gri-yeşil hoş yapraklarıyla bitki, çiçek açmasa bile güzel bir görüntü yaratır. Mayıstan ekim ayına kadar tek tek; 5-7,5 cm. genişlikte, yalınkat ya da katmerli olarak bol bol açan çiçekleri genellikle sarı veya portakal rengidir. Bronz, kızıl, şarabi, beyaz veya pişmiş tuğla rengi çiçek açan örneklerine de rastlanır. Fincan biçimli olan çiçeklerinin taç yapraklarındaki renk ortadan kenara doğru koyulaşır. Acemlalesi bitkisi, çiçek bahçelerindeki tarhlarda olduğu kadar pencere önü saksılarında da güzel durur.
İstekleri ve Üretimi
Acemlalesi bitkisi bol güneşli ortamları; süzek (suyu iyi akıntılı), kumlu ve fazla bitek olmayan topraklan sever. Başka birçok bitki türünün yetişemeyeceği yerlerde bile yetişebilen, üretimi kolay ve bakımı zahmetsiz olan bitkilerdendir. Tohumlarıyla üretilir. Acemlalesi tohumları sonbaharda ya da ilkbaharın başında kazılıp tırmıkla düzeltilen bahçe toprağına 15'er cm. aralıklarla ekilir. Şaşırtılması güç olan bitki, kendi döktüğü tohumlarla da çoğalabilir.
Agapanthus africanus
AGAPANTUS (Diğer adı: Şevkat Çiçeği)Nergisgiller familyasındandır. Anayurdu Güney Afrika'nın Kap bölgesi olan Agapantus cinsi bitkilerin 10 dolayında türü bulunmaktadır. Bunlar 60-120 cm. kadar boylanabilen dayanıklı, soğanlı, çok yıllık otsu bitkilerdir. Agapatuslardan A.africanus türü, ülkemizde Şevkat çiçeği adıyla da tanınmaktadır. Bu bitkinin 60 cm'ye kadar uzayan hep yeşil, kılıç biçimli, ucu aşağı doğru sarkan yeşil yapraklarının ortalarından çıkıp 90-120 cm'ye kadar boylanan sert ve çok dayanıklı saplarının ucunda temmuz-ağustos aylarında salkımlar halinde açan koyu mavi-mor renkli gösterişli çiçekleri vardır. Ayrıca beyaz ya da kırmızı renkte çiçek açan agapantus bitkileri de görülmektedir. Agapantus bitkileri bahçelerdeki çiçek tarhları ile bordürlere çok yakışan çiçeklerden olduğu gibi evlerde pencere önü ve balkonlara konulan plastik kutu biçimindeki saksılarda da en az bahçelerdeki kadar iyi gelişir ve makbul ev bitkilerinden sayılır.
İstekleri ve Üretimi
Agapantus bitkisi bol güneşli ve aydınlık ortamları; organik madde yönünden zengin bitek ve süzek (suyu iyi akıntılı) toprakları sever. Mümkün olduğu kadar dokunulmamayı yeğleyen bitki, özellikle çiçek açtığı zamanlarda bol bol sulanmalıdır. Bitki, tohumundan üretilebilir ama bu yöntemle gelişmesi uzun sürer ve çiçek açması da yıllar alır. Bundan dolayı agapantus bitkisinin kökten bölünmesi daha etkili ve hızlı sonuçlar verir. Bitki, ilkbahar mevsiminin sonlarında kökünden bölünerek çoğaltılır.
Lythrum salicaria
AKLAR OTU (Diğer adı: Hevhulma)Aklarotugiller familyasının örnek bitkileridir. Anayurdu bilinmeyen Lythrum cinsi bitkilerin Anadolu'da yaygın şekilde yetişen iki doğal türü bulunmaktadır. Bunlardan kitabımızın konusunu ilgilendiren L.salicaria türünü örnek olarak alıyor ve bitkiyi kısaca Aklarotu diye adlandırıyouz. 50-100 cm. kadar boylanabilen aklar otu çok yıllık dayanıklı otsu bitkidir. Dikine uzayan sürgünlerinin üzerinde yer alan halka dizilişli ve söğüt ağaçlarınınkine benzeyen oval biçimli, ucu sivri, karşılıklı yaprakları yeşil renklidir. Aklarotu bitkisinin tepesinde, hazirandan başlayıp eylüle kadar sürekli açık kalan küçük çiçeklerden oluşan çiçek salkımları pek güzeldir. Bu çiçeklerin minik taçyaprakları pembe, şarabi, kızıl ya da mor-kırmızı renklerde olur. Doğal türleri nehir boylarında ve otlaklarda sıkça yetişen, halanlarının sıkça ziyaret ettiği aklarotu bitkisi, çiçek bahçelerinde özellikle karışık çiçeklerle meydana getirilen yüksekçe boylu bordürlerde hoş durur. Ayrıca gösterişli çiçek salkımları kesme çiçek olarak değerlendirilir.
İstekleri ve Üretimi
Aklarotu bitkisi bol güneşli ya da yarıgölge ortamları; fazla bitek olmayan sıradan ama çok nemli ve balçık topraklan sever, ilk seferinde sonbaharda ekilen tohumuyla üretilen bitki, bir kez toprağına yerleşip uyum sağlayınca büyük bir hevesle gelişme gösterir. Kontrol altında tutulabilmesi için 3-4 yılda bir bitkinin kökünden bölünmesi gerekir. Böylece çoğaltılan aklarotu, üretimi kolay ve bakımı zahmetsiz olan bitkilerdendir.
Mirabilis jalapa
AKŞAM SEFASI (SAFASI) (Diğer adları: Gecesafası veya sefası)Gecesefasıgiller familyasındandır. Anayurdu Amerika kıtasıdır. Çok yıllık bir bitki olduğu halde bir yıllık işlemi uygulanan, 80-100 cm. kadar boylanabilen otsu bitkidir. Aralarında bodurları da bulunan ve 25 kadar türü olan akşam sefaları geniş alanda yetiştirilirse çevresine yayılarak çalımsı bir görünüm kazanır. Bitkinin yumru oluşturan sağlam bir kök yapısı; yuvarlak kesitli, yeşil renkli, içi dolu ve dayanıklı bir gövdesi vardır. Yeşil renkli, derin damarlı ve ucuna doğru sivrilen yaprakları oval biçimlidir. Yaz ortalarından sonbahardaki ilk donlara kadar çiçek açan bitkinin bu çiçekleri beyaz, sarı, kırmızı, pembe renklerde; bazen çizgili ya da alacalı ve kimi türlerde hafif ama hoş kokulu olur. Akşam safası, çiçeklerini pek ilginç şekilde açar: Güneşli günlerde akşama doğru açtığı çiçekleri bütün gece açık kalır ve sabah güneşini görür görmez kapanır. Oysa bulutlu günlerde bitki çiçeklerini sabahleyin açar ve bütün gün çiçekli kalır. Kimi zaman bir bitkide iki ayrı renkte açan çiçekler görülür, işte bitki bu şekilde açtığı çiçeklerin her biriyle, karabiberinkilere benzeyen siyah renkli birer tohum verir. Bol bol açan çiçeğiyle ekildiği bahçeye renkli bir görünüm katan, özellikle tarhları ve duvar diplerini süsleyen akşam sefaları, yetiştirilmesi kolay ve arsız bir bitki türüdür.
İstekleri ve Üretimi
Güneşli ve ılık ortamları seven akşam sefası bitkisi, suyu iyi akıntılı (süzek) toprakları yeğler. Kuraklığa ve hava kirliliğine dayanıklı olan bitki, tohumlarıyla çoğaltılır. Havanın ve toprağın ısındığı dönemlerde, ilkbaharda yumuşak topraklara ekilen tohumlarının çimlenme süresi 2-3 haftadır. Ayrıca sonbaharda topraktan sökülen bitkinin irileşmiş yumru kökleri kışın kuru ve serin bir yerde saklanıp ertesi yıl toprak ısındığında 30-40'ar cm. aralıkla toprağa ekildiğinde çok daha kısa zamanda çimlenir. Bu yöntemle çabuk gelişen bitki, daha erken çiçek açmaya başlar. Akşam sefası çok fazla sayıda tohum döken ve bulunduğu bahçeyi sarmaya eğilimli olan bir bitkidir. Bu nedenle kendi kendine çoğalan ve istenmeyen akşam sefaları, küçük boyda ve sökümü kolayken koparılıp atılmalıdır.